Pandemia COVID-19 wpłynęła na finanse Polaków. Wielu postanowiło, że warto zbudować poduszkę finansową na tak zwaną czarną godzinę. Jak wynika z raportu Intrum „European Consumer Payment Report 2021”, aż 76 proc. konsumentów w Polsce oszczędza. Odkładają pieniądze m.in. na lokaty bankowe, konta oszczędnościowe, część osób korzysta z obligacji skarbowych, które obciążone są znikomym poziomem ryzyka. Oprocentowanie takich produktów finansowych nie jest niestety zbyt wysokie, a na domiar złego od odsetek pobierany jest podatek Belki, którego nijak nie można uniknąć. Dowiedz się, czym on właściwie jest.
Podatek Belki – co to jest? Definicja
System podatkowy w Polsce jest rozbudowany i obejmuje między innymi podatek Belki. Definicja tego podatku odsyła do jego oficjalnej nazwy, która brzmi: podatek od zysków kapitałowych. Co to jest podatek Belki? Najpierw do systemu podatkowego w Polsce wprowadzono obowiązkowy podatek dla zysków od depozytów bankowych, który wynosił 20 proc. Pobierano go wyłącznie od oszczędności w bankach, inaczej niż funkcjonujący dziś podatek Belki. Od kiedy obowiązuje to drugie obciążenie fiskalne? Pierwsze przepisy dotyczące tej daniny obowiązywały w 2002 roku, ale po dwóch latach obniżono ją z 20 do 19 proc., przy czym objęto nimi wszystkie zyski pochodzące z inwestycji dokonywanych w papiery wartościowe.
Dlaczego podatek Belki określany jest właśnie w ten sposób? Jakie są jego korzenie? Nazwę da się łatwo wyjaśnić – podatek od zysków z depozytów bankowych, a później od wszystkich dochodów kapitałowych, wprowadzono, kiedy ministrem finansów był Marek Belka. Czasami możesz spotkać się też z opinią, że danina od oszczędności jest tym samym co podatek Belki. Kto wprowadził go w życie – już wiesz, teraz dowiesz się jeszcze, ile on wynosi, od jakich dochodów jest pobierany oraz czym różni się od podatku dochodowego.
To może Cię zainteresować: Obligacje zerokuponowe – wzór. Sprawdź jak obliczyć zysk z obligacji zerokuponowych
Kiedy płaci się podatek Belki?
Podatek dochodowy nie jest tym samym co podatek Belki. Od jakiej kwoty i kiedy płaci się tę daninę, wskazano w ustawie o PIT z 26 lipca 1991 roku. Art. 17 tejże ustawy stanowi, że za przychody z kapitałów pieniężnych uważa się:
- odsetki od pożyczek;
- odsetki od wkładów oszczędnościowych i środków na kontach bankowych lub w innych formach oszczędzania, przechowywania czy inwestowania;
- odsetki (dyskonto) od papierów wartościowych;
- dywidendy i inne przychody z tytułu udziału w zyskach osób prawnych faktycznie uzyskane z tego udziału, w tym dywidendy z akcji złożonych przez członków pracowniczych funduszy emerytalnych na rachunkach ilościowych, oprocentowanie udziałów członkowskich z nadwyżki bilansowej w spółdzielniach, podział majątku likwidowanej osoby prawnej lub spółki oraz wartość dokonanych na rzecz wspólników spółek, nieodpłatnych lub częściowo odpłatnych świadczeń;
- przychody z tytułu udziału w funduszach kapitałowych;
- przychody z odpłatnego zbycia udziałów (akcji), udziałów w spółdzielni oraz papierów wartościowych;
- przychody z realizacji praw wynikających z papierów wartościowych;
- przychody z odpłatnego zbycia praw poboru, w tym również ze zbycia prawa poboru akcji nowej emisji przez pracowniczy fundusz emerytalny w imieniu członka funduszu;
- przychody członków pracowniczych funduszy emerytalnych z tytułu przeniesienia akcji złożonych na rachunkach ilościowych do aktywów tych funduszy;
- wartość wkładu określoną w statucie lub umowie spółki;
- przychody z odpłatnego zbycia pochodnych instrumentów finansowych oraz z realizacji praw z nich wynikających;
- przychody z odpłatnego zbycia waluty wirtualnej;
- przychody z tytułu otrzymania składników majątku w związku z likwidacją spółki niebędącej osobą prawną, wystąpieniem wspólnika z takiej spółki lub zmniejszeniem udziału kapitałowego w spółce, których otrzymanie powoduje, że RP traci prawo do opodatkowania dochodów ze zbycia tych składników majątku.
Zawsze przy uzyskiwaniu takich dochodów czy przychodów konieczne jest uiszczenie podatku Belki. Kiedy się go płaci, trzeba wziąć pod uwagę wszystkie dochody uzyskane przez podatnika, zarówno w Polsce, jak i na rynku zagranicznym.
Kluczowe dla naliczania podatku Belki jest osiągnięcie zysku kapitałowo-pieniężnego. Najczęściej dzieje się tak w przypadku zysków od:
- pożyczek,
- papierów wartościowych,
- inwestowania i oszczędzania środków.
Zwykle Ty sam nie musisz odprowadzać podatku Belki, ale robi to za Ciebie np. bank, w którym masz lokatę.
Kliknij i sprawdź: Lokaty walutowe – wszystko co powinieneś wiedzieć
Kto płaci podatek Belki?
Daninę w postaci podatku Belki muszą płacić osoby oszczędzające na lokatach czy kontach oszczędnościowych, a także te, które czerpią korzyści z udzielania pożyczek prywatnych (od odsetek płaci się taki podatek). Niezależnie od źródła pochodzenia dochodów obłożonych podatkiem Belki, do jego uiszczenia zawsze zobowiązana jest tylko osoba fizyczna.
Ile wynosi podatek Belki?
Początkowo płaciliśmy wyższy podatek Belki. Ile procent? Było to 20 proc. od kwoty odsetek uzyskanych z depozytu bankowego. Już po dwóch latach danina ta została jednak zwiększona. Obecnie stawka podatku Belki wynosi niezmiennie 19 proc. Taka właśnie jest zawsze wykorzystywana przy opodatkowaniu przychodów z różnego rodzaju inwestycji czy oszczędzania. Wysokość tego podatku dotyczy tylko kwot uzyskanych odsetek, a nie pełnej sumy zainwestowanych środków.
Jeśli na przykład lokata bankowa jest oprocentowana na 3 proc. w skali roku, a Ty wpłacasz na nią 10 000 zł na cały rok, powinieneś otrzymać na koniec okresu trwania depozytu 300 zł zysku, ale suma ta zostanie pomniejszona o 19 proc., czyli „na rękę” otrzymasz 243 zł. Uszczuplenie zysku o 57 zł to wynik pobrania podatku Belki. W 2022 roku nic się nie zmienia w obrębie jego wysokości czy sposobu naliczania.
Nie ma minimalnej kwoty, od której naliczany jest podatek Belki. W przypadku zysków kapitałowych ma on zawsze zastosowanie.
Jak obliczyć podatek Belki? Kalkulator
Możesz skorzystać z naszego wzoru na wyliczenie podatku Belki. Wzór ten jest bardzo prosty. Jeśli np. korzystasz z lokaty bankowej, to daninę zawsze zapłacisz od wypracowanych odsetek. Wystarczy przemnożyć je przez stawkę 19 proc. podatku Belki, aby wiedzieć, o ile zostaną one uszczuplone, zanim trafią na Twoje konto.
Podatek Belki a inwestycja oszczędności
Ile wynosi podatek Belki od oszczędności? Niezależnie od tego, czy będziesz wpłacał środki na lokaty bankowe terminowe lub konta oszczędnościowe, czy jednak porzucał bezpieczne sposoby oszczędzania na rzecz inwestowania na rynku giełdowym, powinieneś liczyć się z naliczeniem podatku od zysków kapitałowych w wysokości 19 proc. kwoty Twoich dochodów.
Podatek Belki a konto oszczędnościowe
Podatek Belki, pobierany od środków zgromadzonych na kontach oszczędnościowych założonych w dowolnych bankach, ma wysokość 19 proc., ale nie od kwoty depozytu, tylko od wypracowanych w danym czasie odsetek. Bank pobierze go samodzielnie, a do Twojego salda na koncie doliczone będą tylko odsetki netto, bez podatku.
Podatek Belki a lokaty
Wielu konsumentów po raz pierwszy ma do czynienia z podatkiem Belki w momencie, gdy korzysta z oszczędzania na lokatach bankowych. Ile wynosi podatek Belki od lokat? Dokładnie tyle samo, ile w przypadku wspominanych powyżej kont oszczędnościowych. Pobierany jest w wysokości 19 proc. kwoty wypracowanych odsetek. Bank sam pobierze należną fiskusowi daninę i wypłaci Ci odsetki uszczuplone już o podatek. Nie ma znaczenia przy tym, jaką lokatę zakładasz – tradycyjną, bankową lokatę terminową czy może lokatę strukturyzowaną lub progresywną.
Podatek Belki a obligacje skarbowe
Podobnie jak przy lokatach i kontach oszczędnościowych, także oszczędzanie, czy może raczej inwestowanie w obligacje skarbowe, powoduje, że będziesz musiał oddać fiskusowi część swoich zysków. Jak opodatkowane są obligacje skarbowe? Podatek Belki wynosi w takim przypadku niezmiennie 19 proc., ale nie Ty będziesz musiał go policzyć, a następnie odprowadzić odpowiednią kwotę na konto urzędu skarbowego. Nie musisz też wykazywać osiąganych zysków z obligacji Skarbu Państwa w rocznym zeznaniu podatkowym PIT.
Podatek Belki a akcje
Inwestujesz samodzielnie na giełdzie papierów wartościowych i wypracowujesz pewne zyski? W takiej sytuacji również czeka Cię konieczność opodatkowania podatkiem Belki. Od akcji naliczany jest on dopiero w rozliczeniu PIT-8C, który pokazuje, czy w danym okresie osiągnąłeś zysk czy stratę. Jeśli będzie to zysk, konieczne będzie uiszczenie podatku Belki od giełdy w wysokości 19 proc. wypracowanej kwoty. Jeśli poniesiesz jednak stratę, żadnego podatku nie zapłacisz.
Podatek Belki a kryptowaluty
Kryptowaluty, czyli wirtualne waluty, które mogą stanowić sposób rozliczania i realizacji transakcji, ale są też często walorem inwestycyjnym, również podlegają opodatkowaniu podatkiem Belki. Dochód z kryptowalut jest więc obciążony tą daniną, i jak w innych przypadkach stawka daniny wynosi 19 proc. Dochód ten to różnica pomiędzy przychodem a kosztem jego uzyskania.
Jak uniknąć podatku Belki?
Początkowo najlepszym sposobem uniknięcia podatku Belki przy zarabianiu np. na lokatach było wybranie ekstremalnie krótkoterminowych depozytów jednodniowych. Wówczas było to możliwe dzięki zaokrąglaniu należności podatkowych i kwot wolnych od opodatkowania. Dzisiaj nawet od 1 zł zysku, np. z lokaty, pobrany zostanie podatek Belki. Likwidacja tej daniny jest wątpliwa i raczej nie dojdzie do tego w kilku kolejnych latach.
Podatku można uniknąć w przypadku niektórych form oszczędzania i inwestowania, do których zalicza się Indywidualne Konta Emerytalne oraz Indywidualne Konta Zabezpieczenia Emerytalnego. To legalny sposób lokowania swoich oszczędności i oszczędzania na emeryturę, a dzięki zwolnieniu od podatku unikasz jego odprowadzania. Spełniając warunki określone w programach IKE i IKZE, masz szansę całkowicie nie płacić podatku Belki.
Będzie tak, jeśli w przypadku IKZE ukończysz 60. rok życia lub nabędziesz uprawnienia emerytalne i osiągniesz 55 lat. Osoba, która chciałaby wypłacić środki zgromadzone w IKZE, musi mieć ukończone 65 lat, ponadto inwestor w obu przypadkach musi dokonywać wpłat na konto IKE lub IKZE przez co najmniej 5 dowolnych lat kalendarzowych.
Sprawdź także: Co to jest inflacja? Definicja i najważniejsze informacje
