Działalność nierejestrowana. Jak ją założyć i jak wygląda kwestia ZUSu?

Prowadzenie działalności gospodarczej zazwyczaj kojarzy nam się ze sporą odpowiedzialnością, dużymi obrotami i mnogością formalnych zobowiązań. Przedsiębiorcy snują przyszłościowe plany, zaciągając niekiedy kredyt gotówkowy, by sfinansować rozwój, zatrudniają kolejnych pracowników... tymczasem wcale nie musi to tak wyglądać – jeśli chcielibyśmy założyć własną firmę, ale nie chcemy się na razie decydować nawet na jednoosobową działalność, zawsze możemy spróbować swoich sił w postaci działalności nierejestrowanej. Jak wygląda ta perspektywa i kiedy warto ją rozważyć? Odpowiedzi w poniższym tekście.

Na czym polega działalność nierejestrowana?

Działalność nierejestrowana to stosunkowo nowa propozycja dla osób, które myślą o rozpoczęciu własnego biznesu. Powstała z myślą o początkujących przedsiębiorcach i pod wieloma względami jest korzystniejsza finansowo. 

Co to jest działalność nierejestrowana? Nierejestrowana działalność gospodarcza to forma prowadzenia działalności dla osób fizycznych. Promowana jest jako rodzaj firmy na próbę – pozwala sprawdzić w praktyce pomysł na biznes bez konieczności zakładania klasycznej formy działalności gospodarczej. Oznacza to, że będziesz mógł uniknąć wielu kosztów prowadzenia firmy, które do tej pory skutecznie zabijały nowe przedsięwzięcia.

Ustawa, która określa zasady działania działalności nierejestrowanej to ustawa Prawo przedsiębiorców z 30 kwietnia 2018 roku. Jej celem miało być pobudzenie przedsiębiorczości oraz ułatwianie rozpoczęcia własnego biznesu. W roku 2021 oraz 2022 przepisy tej ustawy są wciąż wiążące.

Gdzie zgłosić taką działalność? Jak sama nazwa wskazuje, nie wymaga ona rejestracji, nie musisz więc nigdzie zgłaszać jej prowadzenia. Wystarczy, że zdecydujesz się ją otworzyć. Dopiero przy rozliczaniu podatku powinieneś działalność taką wykazać w odpowiedniej rubryce i odprowadzić od niej odpowiednie należności.

Nierejestrowana działalność gospodarcza ma pewien limit przychodów. Do jakiej kwoty? Możesz ją prowadzić, jeżeli przychody z Twojej działalności w żadnym miesiącu nie przekroczą odpowiedniej kwoty. W roku kwota ta nie mogła być wyższa niż 1400 zł. Od roku 2022 roku kwota ta nie może być natomiast wyższa niż 1505 zł, czyli 50% kwoty minimalnego wynagrodzenia.

W przypadku działalności nierejestrowanej, podobnie jak w przypadku tradycyjnej formy działalności, możesz zastosować odliczenie kosztów uzyskania przychodów. Oznacza to, że możesz odliczyć wydatki poniesione na cele prowadzenia firmy. Żeby się w tym nie pogubić, warto prowadzić uproszczoną ewidencję przychodów i kosztów.

Czytaj również: Jak założyć firmę – nowa działalność gospodarcza w kilku krokach!

Kto może prowadzić działalność nierejestrowaną?

Działalność nierejestrowaną może prowadzić wyłącznie osoba fizyczna. Niekiedy jednak konkretny status osoby fizycznej może ograniczać jej działalność w tym zakresie.

Nie ma żadnych przeciwwskazań tu temu, żeby pracownik wykonujący pracę zawodową zaczął prowadzić nierejestrowaną działalność gospodarczą. W takim przypadku przychody z tytułu umowy o pracę nie wliczają się do limitu przychodów z działalności.

Również rolnik co do zasady może prowadzić działalność nierejestrowaną. W tym przypadku jednak pojawiają się dodatkowe ograniczenia. Rolnicy wykonujący rodzaje działalności, do których nie stosuje się ustawy Prawo przedsiębiorców, nie mogą ich wykonywać w ramach działalności nierejestrowej.

Przepisów ustawy Prawo przedsiębiorców nie stosuje się do:

• działalności wytwórczej w rolnictwie w zakresie upraw rolnych oraz chowu i hodowli zwierząt, ogrodnictwa, warzywnictwa, leśnictwa i rybactwa śródlądowego;
• wynajmowania przez rolników pokojów;
•  sprzedaży posiłków domowych i świadczenia w gospodarstwach rolnych innych usług związanych z pobytem turystów;
•  wyrobu wina przez producentów będących rolnikami wyrabiającymi mniej niż 100, hektolitrów wina w ciągu roku gospodarczego;
• działalności rolników w zakresie sprzedaży, o której mowa w art. 20 ust. 1c ustawy z dnia 26 lipca 1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych;
• działalności prowadzonej przez koła gospodyń wiejskich.

Działalność nierejestrowana a sklep internetowy

Działalność nierejestrowana jest dużym ułatwieniem dla początkujących przedsiębiorców, którzy chcą zacząć prowadzenie sklepu internetowego. Do czasu uzyskania limitu przychodów możesz prowadzić sklep online bez zgłoszenia. Dzięki temu będziesz mógł pozyskać nowe grono klientów i promować działalność bez konieczności płacenia ZUSu.

W ramach działalności nierejestrowanej nie możesz świadczyć usług. W przypadku usług jesteś zobowiązany do podjęcia współpracy na podstawie umowy zlecenia. Będziesz więc podlegać ubezpieczeniom społecznym.

Ze względu na niski limit przychodów działalność nierejestrowana nie dla wszystkich jest korzystną opcją. Skorzystają na niej najbardziej osoby, które chcą dorobić sobie do budżetu domowego. Może sprawdzić się w przypadku rękodzielników, właścicieli niewielkich sklepów online lub początkujących przedsiębiorców.

Kto nie może prowadzić działalności nierejestrowanej?

Jeżeli wykonywałeś działalność gospodarczą w okresie ostatnich 60 miesięcy, nie możesz prowadzić działalności nierejestrowej. Podobnie nie możesz łączyć działalności nierejestrowanej z typową działalnością gospodarczą. 

Prawa i obowiązki wynikające z prowadzenia działalności nierejestrowanej

Mimo że działalności nierejestrowanej nie musisz nigdzie zgłaszać, od momentu jej zarejestrowania masz pewne obowiązki. Są to:

• konieczność prowadzenia uproszczonej ewidencji sprzedaży;
• rozliczanie przychodów z działalności nierejestrowej (po odliczeniu kosztów) w zeznaniu rocznym PIT-36, według skali podatkowej;
• przestrzeganie praw konsumentów;
• wystawianie faktur lub rachunków na żądanie kupującego.

Działalność nierejestrowana a ZUS

Ogromną zaletą prowadzenia nierejestrowanej działalności gospodarczej jest brak konieczności płacenia składek do ZUS.

Działalność nierejestrowana a rozliczenie z Urzędem Skarbowym

Działalność nierejestrowana nie oznacza, że nie dotyczy Cię podatek dochodowy. Przychody z nierejestrowanej działalności musisz rozliczyć z urzędem skarbowym w zeznaniu rocznym PIT-36. Znajdziesz tam odpowiednie rubryki, w których trzeba wykazać przychody, koszty, dochód oraz należny podatek z tytułu dochodów.

Działalność nierejestrowana a wystawienie rachunku lub faktury

Na żądanie osoby kupującej masz obowiązek wystawić rachunek. Rachunek taki powinien zawierać minimum:

• numer kolejny,
• datę wystawienia,
• dane sprzedawcy i nabywcy,
• nazwę usługi,
• kwotę do zapłaty.

Prowadząc działalność nierejestrowaną, nie musisz wystawiać faktur, chyba że klient będzie sobie takiej faktury życzył. Jak wystawić fakturę, która potwierdzi, że prowadzona jest działalność nierejestrowana? Wzór faktury sugeruje, że muszą się na niej znaleźć:

• data wystawienia,
• numer kolejny,
• imiona i nazwiska lub nazwy podatnika i nabywcy towarów albo usług oraz ich adresy,
• nazwę (rodzaj) towaru lub usługi,
• miara i ilość (liczba) dostarczonych towarów lub zakres wykonanych usług,
• cena jednostkowa towaru lub usługi,
• kwota należności ogółem.

Działalność nierejestrowana a kasa fiskalna

Niekiedy przy prowadzeniu działalności nierejestrowanej potrzebna jest kasa fiskalna, na której będziesz mógł nabić paragon. Jest ona niezbędna, jeśli przeprowadzasz transakcje dla osób fizycznych i rolników ryczałtowych oraz w roku podatkowym Twój obrót miesięczny będzie wyższy niż 12 370,02 zł netto. W takim przypadku musisz złożyć wniosek o nadanie numeru NIP.

Jak założyć działalność nierejestrowaną?

Jak założyć działalność nierejestrowana? Jak zacząć swój biznes? Musisz po prostu zacząć sprzedawać oraz zadbać o to, aby z tego tytułu powstała ewidencja sprzedaży. Nawet zwykły arkusz kalkulacyjny wystarczy, aby Twoja działalność nierejestrowana zaczęła funkcjonować.

Zalety i wady działalności nierejestrowanej

Działalność nierejestrowana ma szereg zalet, ale również istotne wady. Główną jest limit tego, ile można zarobić na podstawie takiej działalności. Jakie są słabe i mocne strony tej opcji?

Szukając informacji o tym, czy warto prowadzić działalność nierejestrowaną, możesz przejrzeć również forum oraz social media. W ten sposób zapoznasz się z opiniami osób, które znajdą sprawę od strony praktycznej.

Kiedy konieczne jest zarejestrowanie działalności?

Firma nierejestrowana może być prowadzona tylko do momentu, w którym przekroczysz maksymalną kwotę przychodu równą aktualnie 1505 zł brutto. Jeżeli tak się stanie, będziesz mieć zaledwie siedem dni na zarejestrowanie działalności gospodarczej. Jest to najsłabsza strona prowadzenia nierejestrowanej działalności.

Czytaj dalej: Kredyt na działalność gospodarczą – jak dostać kredyt na otworzenie firmy?