Stopy procentowe – czym są?
Stopy procentowe to inaczej koszt kapitału, czyli odsetki od pożyczonych środków, np. w ramach kredytu. Według innej definicji jest to cena, za jaką bank centralny udziela kredytu bankom komercyjnym lub po jakiej sprzedaje się papiery wartościowe.
Za pomocą stóp procentowych Narodowy Bank Polski może wpływać na koszt zobowiązań ze zmiennym oprocentowaniem, a także na odsetki od depozytów terminowych, np. lokat terminowych i kont oszczędnościowych.
Stopy procentowe NBP – rodzaje
Określenie „podstawowe stopy procentowe NBP” odnosi się do całej grupy stóp, wśród których należy wymienić:
- Stopę referencyjną NBP – to najważniejsza stopa procentowa banku centralnego, od której uzależnione są np. koszty kredytowania. Określa ona minimalną cenę, po jakiej bank centralny organizuje operacje otwartego rynku w obrębie rynku międzybankowego. Obejmują one operacje polegające na zakupie lub sprzedaży przez ten bank krótkoterminowych papierów wartościowych w celu przywrócenia równowagi rynkowej.
- Stopa redyskontowa weksli – to cena, po jakiej bank centralny skupuje weksle od banków komercyjnych, nabyte wcześniej przez te banki komercyjne od swoich klientów.
- Stopa dyskontowa weksli – naliczana w momencie przyjęcia przez NBP od banków komercyjnych wcześniej dyskontowanych weksli.
- Stopa lombardowa NBP – wskazuje na maksymalny poziom oprocentowania kredytów udzielanych przez bank centralny bankom komercyjnym pod zastaw papierów wartościowych. Inaczej to oprocentowanie kredytów lombardowych.
- Stopa depozytowa – wskazuje oprocentowanie jednodniowych depozytów składanych przez banki komercyjne w banku centralnym i określa też minimalne oprocentowanie na rynku.
Stopa depozytowa powinna niewiele odbiegać od wysokości realnych stóp procentowych oferowanych na lokatach bankowych przez instytucje. Tymczasem niestety efektywna stopa procentowa, jaką można uzyskać na lokacie, jest znacznie niższa – ujemna.
Stopy procentowe w Polsce 2025 – aktualne dane
Aktualne stopy procentowe w Polsce1 wynoszą:
- stopa referencyjna – 5,00 %,
- stopa lombardowa – 5,50 %,
- stopa depozytowa – 4,50 %,
- stopa redyskontowa weksli – 5,05 %,
- stopa dyskontowa weksli – 5,10 %.
Decyzje RPP z początku 2025 roku były zgodne z oczekiwaniami rynku, jednak czerwcowa obniżka stóp procentowych zaskoczyła wielu analityków. Mimo to przyszłość poziomu stóp wciąż pozostaje niepewna – wiele zależy od dalszego przebiegu inflacji oraz sytuacji gospodarczej w Polsce i na świecie.
Czy stopy procentowe będą dalej spadać w 2025 roku?
Eksperci potwierdzają, że w 2025 roku rozpoczął się cykl łagodzenia polityki pieniężnej – do połowy roku RPP obniżyła stopy procentowe już dwukrotnie. To reakcja m.in. na niższą inflację i słabnącą dynamikę wzrostu gospodarczego. Czy możemy spodziewać się kolejnych cięć? Tempo dalszych zmian będzie zależeć od kilku kluczowych czynników:
✔️ Inflacja – Choć wyraźnie spadła w stosunku do lat poprzednich, wciąż utrzymuje się powyżej celu NBP (2,5%). Dodatkowo odmrożenie cen energii może wywołać kolejną falę presji cenowej.
✔️ Polityka fiskalna i regulacyjna – Zmiany w podatkach, akcyzie czy wsparciu socjalnym mogą wpłynąć na poziom cen, a tym samym na decyzje Rady Polityki Pieniężnej.
✔️ Sytuacja na rynkach globalnych – Działania EBC i Fed, w tym ewentualne obniżki lub utrzymanie stóp, wpływają na kurs złotego, inflację importowaną oraz stabilność finansową.
🔹 Prognozy ekonomistów (stan na lipiec 2025):
• Analitycy mBanku zwracają uwagę, że cykl obniżek może być kontynuowany, zwłaszcza jeśli inflacja ustabilizuje się w drugiej połowie roku.
• Bank Pekao wskazuje, że dalsze cięcia są możliwe, ale będą uzależnione od efektów odmrożenia cen energii i sytuacji na rynku pracy.
Przeczytaj: Co składa się na koszt kredytu hipotecznego?
Stopy procentowe a kredyty – co dalej?
🔹 Stopy procentowe kredytów hipotecznych
📌 Obecnie kredyty hipoteczne opierają się na wskaźniku WIBOR, który jest pochodną stóp NBP. Oznacza to, że:
- Kredytobiorcy posiadający kredyty ze zmiennym oprocentowaniem nadal płacą wysokie raty.
- Ewentualne obniżki stóp procentowych w 2025 roku mogą obniżyć koszty kredytów, ale proces ten będzie stopniowy.
🔹 Stopy procentowe kredytów gotówkowych
📌 Kredyty gotówkowe również zależą od stóp NBP – ich oprocentowanie może spaść, jeśli RPP zdecyduje się na kolejne obniżki.
Kto zyskuje, a kto traci na zmianach stóp procentowych?
Kto zarabia na wysokich stopach procentowych?
✔️ Banki – wyższe stopy oznaczają większe zyski z kredytów.
✔️ Oszczędzający – lokaty bankowe i obligacje dają lepsze oprocentowanie.
Kto traci na wysokich stopach procentowych?
❌ Kredytobiorcy – wyższe raty kredytów hipotecznych i gotówkowych.
❌ Przedsiębiorcy – droższy koszt finansowania działalności.
Kliknij i sprawdź: Symulacja kredytu hipotecznego
Jakie są scenariusze dla stóp procentowych?
Stopy procentowe w górę?
Wzrost stóp procentowych wydaje się obecnie mało prawdopodobny, ale nie jest całkowicie wykluczony. RPP mogłaby rozważyć taki ruch, gdyby inflacja ponownie zaczęła rosnąć – na przykład w wyniku odmrożenia cen energii, wzrostu płac lub silnego osłabienia złotego. Ewentualna reakcja mogłaby też być związana z napięciami na rynkach finansowych.
Stopy procentowe w dół?
Cykl obniżek już się rozpoczął – RPP dwukrotnie ścięła stopy w pierwszej połowie 2025 roku. Jeśli trend spadkowy inflacji się utrzyma, a jednocześnie gospodarka będzie zwalniać, możliwe są kolejne cięcia jeszcze w drugiej połowie roku. Część prognoz wskazuje, że stopa referencyjna może spaść nawet poniżej 5% do końca 2025 roku.
