Umowa o pracę - najważniejsze informacje

Chcesz zdobyć sprawdzone informacje na temat zatrudnienia na podstawie umowy o pracę? Czeka cię zmiana umowy, a może nie masz pewności, jakie warunki związane z umową są dla ciebie faktycznie istotne? Postaramy się odpowiedzieć na pytania, które budzą twoje wątpliwości. W tym artykule znajdziesz najważniejsze informacje o umowie o pracę, rodzajach umów tego typu, a także tym, co znajduje się w umowie z pracodawcą oraz inne wiadomości, dzięki którym dokładnie zapoznasz się z umową.

Umowa o pracę jest jednym ze sposobów nawiązania stosunku pracy. Polega na złożeniu zgodnych oświadczeń woli przez pracownika oraz pracodawcę. Pracownik zobowiązuje się do świadczenia pracy na rzecz pracodawcy, w ustalonym miejscu i czasie, natomiast pracodawca zobowiązuje się do zapłaty ustalonego w umowie wynagrodzenia.

Rodzaje umów

Podstawowa definicja umowy o pracę nie określa wielu warunków, które wiążą się bezpośrednio z zawarciem umowy. Co ważniejsze, umowa o pracę może zostać podzielona na kilka rodzajów, o czym warto pamiętać, zanim podpiszesz taką umowę.

Jak definiujemy rodzaje umów o pracę? Są to:

• Umowa o pracę na okres próbny - zatrudnienie tego typu nie może trwać dłużej niż 3 miesiące. Umowa ma na celu weryfikację kwalifikacji pracownika, a także zapoznanie go z warunkami i organizacją pracy w danej firmie.

• Umowa o pracę na czas określony - maksymalny okres trwania umowy tego typu to łącznie 33 miesiące. Umowa na czas określony podlega także limitowi zawartych umów między tym samym pracodawcą a pracownikiem, strony mogą zawrzeć maksymalnie 3 umowy tego typu. Jeśli umowa przekroczy 33 miesiące lub zostanie zawarta jako 4, prawnie będzie traktowana jako umowa o pracę na czas nieokreślony.

• Umowa o pracę na czas nieokreślony - jest najkorzystniejszą formą zatrudnienia dla pracownika. Umowa zapewnia największą ochronę przed zwolnieniem.

Jakie informacje muszą znaleźć się w umowie o pracę

Zanim podpiszesz umowe o pracę, koniecznie sprawdź, jakie warunki powinny się w niej znaleźć, aby umowa okazała się wiążąca. Pamiętaj, że umowa powinna być zawarta w formie pisemnej, choć możliwe jest wstępne zawarcie umowy ustnej i spisanie jej w dalszym terminie na odpowiednim dokumencie. Brak umowy pisemnej jest wykroczeniem (zgodnie z kodeksem pracy) przeciwko prawom pracownika, o czym należy zawsze pamiętać w przypadku rażącego zaniedbania pracodawcy.

Jakie informacje muszą znaleźć się na dokumencie, który ma być potwierdzeniem zawarcia umowy o pracę? Do elementu umowy o pracę zaliczmy informacje takie jak:

• Dokładna data zawarcia umowy;

• Określenie rodzaju umowy;

• Określenie stron umowy;

• Określenie rodzaju pracy oraz stanowiska;

• Określenie czasu i miejsca pracy;

• Określenie wynagrodzenia za wykonaną pracę;

Możliwe jest dokonanie zmian w umowie, w trakcie jej trwania. Jeśli zmiana jest wynikiem porozumienia stron, wystarczy podpisać odpowiedni aneks, który będzie zawierał wszystkie zmiany w umowie wraz z towarzyszącymi warunkami, a także termin, od kiedy będą one obowiązywać obie strony.

Po podpisaniu umowy

Zanim złożysz swój podpis na umowie o pracę, dokładnie przeczytaj treść dokumentu. Zwróć uwagę, czy wszystkie warunki zgadzają się z tym, co wcześniej zostało ustalone między tobą a twoim przyszłym pracodawcą. Przekonaj się, czy wszystkie podpunkty umowy się zgadzają, a także, że nie masz co do nich żadnych wątpliwości. Pracodawca powinien udostępnić ci twoją kopię umowy, który tak jak wersja pracodawacy będzie zawierać wiążące podpisy.

Zanim zaczniesz pracę na swoim nowym stanowisku, konieczne będzie wykonanie badań lekarskich, które dzięki orzeczeniu lekarskiemu potwierdzą twoją zdolność do wykonywania pracy w określonym zawodzie. Koszt badań pokrywa pracodawca.

Nowy pracownik, po podpisaniu umowy o pracę musi przejść także szkolenie BHP, czyli szkolenie w zakresie bezpieczeństwa i higieny pracy. Szkolenie powinno odbyć się w godzinach pracy, a koszt szkolenia ponosi pracodawca.

Prawa pracownika - warto je znać!

Umowa o pracę przewiduje dużo korzyści, na które nie mogą liczyć osoby zatrudnione na podstawie umów cywilnoprawnych. Prawa pracownika wiążą się zarówno z wynagrodzeniem, czasem pracy, maksymalną liczbą nadgodzin oraz przysługującym urlopem. Chcesz dowiedzieć się czegoś więcej na ten temat? To świetnie! Każdy pracownik, powinien zdawać sobie sprawę ze swoich obowiązków, ale także wszystkich przywilejów i praw wynikających z umowy.

Zgodnie z umową pracodawca powinien przynajmniej raz w miesiącu, w określonym w umowie terminie wypłacać swojemu pracownikowi wynagrodzenie z tytułu umowy o pracę. Pracownik może poprosić także o dokumenty, na podstawie których kwota została ustalona. Wszelkie zmiany związane z wysokością wynagrodzenia (poza podniesieniem minimalnej krajowej przez ministra pracy oraz polityki społecznej) wymaga podpisania aneksu do umowy. Chcesz szybko obliczyć wartość netto lub brutto swojego wynagrodzenia? Skorzystaj z naszego kalkulatora płac.

Pracodawca zobowiązany jest do przestrzegania czasu pracy swoich pracowników. Normy obowiązują zarówno pod względem czasu pracy dobowej, jak i całego tygodnia pracy w systemie 5 dni roboczych. Ustalane są także warunki związane z maksymalną liczbą nadgodzin, które w ciągu roku nie powinny przekroczyć 150 godzin. Standardowo dzienny czas pracy nie powinien przekraczać 8 godzin, natomiast tygodniowy czas pracy wynosi 40 godzin. W trakcie każdej doby pracownikowi przysługuje przynajmniej 11 godzin nieprzerwanego odpoczynku.

Pracownik zatrudniony na podstawie umowy o pracę ma prawo do skorzystania z urlopu wypoczynkowego. 20 dni urlopu przysługuje pracownikowi, który nie ma jeszcze 10 lat stażu pracy, a 26 dni urlopu, jeśli staż pracy przekroczy 10 lat. Pamiętaj, że licząc staż pracy, liczy się także okres nauki, warto jednak mieć na uwadze, że okresów nauki się nie sumuje.

Jak przebiega rozwiązanie umowy o pracę?

Jeśli to pracodawca chce rozwiązać umowę ze swoim pracownikiem, zobowiązany jest do rozliczenia się pod względem urlopu wypoczynkowego, pracownik może skorzystać z niego lub poprosić o wypłacenie ekwiwalentu pieniężnego. Pracodawca zobowiązany jest także do wydania świadectwa pracy, a także udzielenia dni wolnych, które pozwolą na znalezienie nowej pracy, zależnie od okresu wypowiedzenia będą to 2 lub 3 dni.

Jeśli rozwiązanie umowy następuje za porozumieniem stron, konieczne jest zawarcie nowej umowy pisemnej, w której znajdą się wszystkie warunki oraz termin zakończenia pracy.

Pracodawca nie ma prawa do zwolnienia pracownika, który przebywa na urlopie wypoczynkowym lub bezpłatnym. Prawo uniemożliwia także zwolnienia pracownika, który przebywa na urlopie wychowawczym. Przeszkodą do zwolnienia jest także usprawiedliwiona nieobecność pracownika, m.in. podczas zwolnienia lekarskiego.

Jak wygląda okres wypowiedzenia w zależności od rodzaju umowy o pracę?

• Posiadając umowę o pracę na okres próbny, masz prawo do okresu wypowiedzenia w trzech wariantach. 3 dni jeśli okres próbny nie przekracza 2 tygodni. 1 tydzień, jeśli okres próbny trwa dłużej niż 2 tygodnie. 2 tygodnie, jeśli okres próbny trwa 3 miesiące.

• Posiadając umowę o pracę na czas określony, możesz spodziewać się okresu wypowiedzenia, zależnie od okresu zatrudnienia. 2 tygodnie dla osób zatrudnionych krócej niż 6 miesięcy. 1 miesiąc dla osób zatrudnionych powyżej 6 miesięcy. 3 miesiące dla pracowników zatrudnionych przynajmniej od 3 lat.

• Posiadając umowę o pracę na czas nieokreślony, możesz liczyć na okres wypowiedzenia zależny od stażu pracy w danej firmie. 2 tygodnie dla osób zatrudnionych krócej niż 6 miesięcy. 1 miesiąc dla osób zatrudnionych dłużej niż 6 miesięcy. 3 miesiące dla pracowników zatrudnionych przynajmniej od 3 lat.