Podatek od darowizny. Kiedy i kto musi go zapłacić?

Oto co musisz wiedzieć, by prawidłowo rozliczyć otrzymaną darowiznę i uniknąć nieprzyjemności związanych z ewentualnymi zobowiązaniami podatkowymi.

Przybliżymy zasady, które pomogą ci zrozumieć, w jakich sytuacjach i od jakich kwot należy uiścić podatek, a także kto jest zwolniony z tego obowiązku zawierając umowę darowizny.

• Podatek od darowizny opłaca osoba obdarowana, nie darczyńca.
• Istnieją 4 grupy podatkowe.
• Otrzymując darowiznę od darczyńcy z grupy 0, nie musisz opłacać podatku.
• Jeśli nie stać Cię na jednorazową zapłatę podatku, możesz zawnioskować o rozłożenie jej na raty. Zastanawiasz się nad zaciągnięciem kredytu na ten cel? Wykorzystaj więc specjalny kalkulator kredytowy, aby dowiedzieć się, jaką ratę będziesz płacić, gdy uzyskasz tę pomoc finansową.

Czym jest podatek od darowizny i kiedy trzeba go zapłacić?

Chcesz wiedzieć czym jest podatek od darowizny i czy od darowizny płaci się podatek? Podatek od spadku i darowizn jest elementem polskiego systemu podatkowego regulowanego przez Ustawę z dnia 28 lipca 1983 r. o podatku od spadków i darowizn. Przepisy te określają, że obowiązek podatkowy dotyczy osób fizycznych, które na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej nabywają własność rzeczy i praw majątkowych w różnych formach – od dziedziczenia po nieodpłatne zniesienie współwłasności. W szczególności, podatek ten obejmuje darowizny, czyli transakcje, w ramach których dochodzi do przekazania majątku bezpośrednio z jednej osoby na drugą.

Istotne jest, że podatek od darowizn nie dotyczy jedynie bezpośrednich transakcji między żyjącymi osobami. Jego zakres rozciąga się także na przypadki nabycia praw do wkładów oszczędnościowych po śmierci osoby dysponującej wkładem, a także nabycie jednostek uczestnictwa w funduszach inwestycyjnych w podobnych okolicznościach.

Kiedy trzeba zapłacić podatek od spadku? Podatek od spadku lub darowizny np. nieruchomości, musisz zapłacić, jeśli jej wartość przekracza:

• 36 120 zł – w przypadku I grupy podatkowej,
• 27 090 zł – w przypadku II grupy podatkowej,
• 5733 zł – w przypadku III grupy podatkowej.

Jeśli darowizna nie została zgłoszona do US w terminie sześciu miesięcy od jej otrzymania, obowiązek podatkowy powstaje z chwilą powołania się na fakt nabycia przed organem podatkowym lub w momencie sporządzenia pisma potwierdzającego nabycie, jeśli nabycie to nie zostało zgłoszone do opodatkowania​​.

To może Cię zainteresować: Progi podatkowe w Polsce {{year}}

Kto jest zobowiązany do opłacenia podatku od darowizny?

Zastanawiasz się, kto płaci podatek od darowizny? Zgodnie z polskim prawem podatkowym, podatek od darowizny generalnie płaci nabywca, czyli osoba obdarowana. Istnieją jednak sytuacje, w których obdarowany może być zwolniony z tego obowiązku.

Czy trzeba płacić podatek od darowizny od rodziców? Osoby należące do tzw. zerowej grupy podatkowej (małżonkowie, zstępni, wstępni, pasierbowie, rodzeństwo, ojczym, macocha) mogą być całkowicie zwolnione z podatku od darowizn pod pewnymi warunkami. Aby skorzystać ze zwolnienia z podatku od darowizny, należy zgłosić tę darowiznę do Urzędu Skarbowego oraz odpowiednio ją udokumentować.

Polskie prawo podatkowe, w szczególności art. 4 Ustawy o podatku od spadków i darowizn, precyzuje sposób, w jaki darowizna powinna być udokumentowana, aby mogła korzystać ze zwolnienia podatkowego. Zgodnie z tym przepisem, za akceptowalną formę udokumentowania darowizny uznaje się przelew bankowy, przelew w spółdzielczej kasie oszczędnościowo-kredytowej oraz przekaz pocztowy.

Zwróć szczególną uwagę na fakt, że przekazanie gotówki bezpośrednio w ręce obdarowanego nie spełnia wymogu udokumentowania darowizny w sposób umożliwiający zwolnienie z podatku.

Grupy podatkowe w przypadku podatku od darowizny

Ustawa o podatku od spadków i darowizn definiuje trzy główne grupy podatkowe, których przynależność określona jest na podstawie bliskości relacji rodzinnych:

• Grupa I – pierwsza grupa podatkowa obejmuje osoby najbliższe, takie jak małżonek, zstępni (dzieci, wnuki), wstępni (rodzice, dziadkowie), pasierb, zięć, synowa, rodzeństwo, ojczym, macocha, i teściowie. Osoby te są uznawane za najbliżej spokrewnione z darczyńcą, a co za tym idzie, korzystają z najniższych stawek podatku i najwyższych kwot wolnych od podatku.

Darowizna a grupa 0

W ramach grupy I istnieje również zerowa grupa podatkowa. W jej przypadku darowizna nie musi być opodatkowana. Do grupy tej należą małżonek, zstępni, wstępni, rodzeństwo, macocha i ojczym. A więc podatek od darowizny od np. ojca, brata, babci i męża, może Cię nie obowiązywać. Jeśli przypadła Ci darowizna właśnie z tej grupy, nie zastanawiaj się nad pytaniem – jaki podatek od darowizny po rodzicach będziesz musiał zapłacić, tylko dowiedz się, jak ominąć tę procedurę.

• Grupa II – w tej grupie znajdują się zstępni rodzeństwa (np. dzieci siostry), rodzeństwo rodziców (ciotki, wujkowie), zstępni i małżonkowie pasierbów, małżonkowie rodzeństwa oraz rodzeństwo małżonków, a także małżonkowie rodzeństwa małżonków i małżonkowie innych zstępnych. Jeśli otrzymałeś darowiznę od osoby z tej grupy, możesz zastanawiać się, jaki podatek zapłacisz od darowizny od wujka lub ciotki.
• Grupa III – skupia ona "innych nabywców", czyli osoby, które nie są w żaden sposób spokrewnione z darczyńcą lub te, dla których nie przewiduje się bezpośredniej linii pokrewieństwa czy powinowactwa według definicji zawartych w grupach I i II. Ta grupa jest obciążona najwyższymi stawkami podatku od spadków i darowizn oraz najniższymi kwotami wolnymi od podatku, co odzwierciedla zasadę, że im dalszy stopień pokrewieństwa, tym wyższe obciążenie podatkowe.

Kiedy trzeba zapłacić podatek od pożyczki i ile wynosi?

Ile wynosi podatek od darowizny?

W 2024 roku stawki podatku od darowizny oraz kwoty wolne od podatku zależą od stopnia pokrewieństwa między darczyńcą a obdarowanym, co determinuje przynależność do odpowiedniej grupy podatkowej. Polskie prawo rozróżnia cztery grupy podatkowe, włączając w to zerową grupę dla najbliższej rodziny, która jest całkowicie zwolniona z podatku od darowizn. Ile wynosi podatek od darowizny w 2024 roku?

Podatek od darowizny – ile procent?

• Grupa 0 (najbliższa rodzina) – całkowite zwolnienie z podatku od darowizn.
• Grupa I – kwota wolna od podatku wynosi 36 120 zł. Stawki podatku wynoszą 3% dla kwot do 11 833 zł, 355 zł + 5% z kwoty przekraczającej 11 833 zł dla wartości między 11 833 zł a 23 665 zł, oraz 946,6 zł + 7% od sumy powyżej 23 665 zł.
• Grupa II – kwota wolna od podatku to 27 090 zł. Stawki to 7% podatek od kwot do 11 833 zł, 828,4 zł + 9% od kwoty wyższej niż 11 833 zł dla wartości między 11 833 zł a 23 665 zł, i 1893,3 zł + 12% od części przewyższającej 23 665 zł.
• Grupa III – kwota wolna od podatku ustalona została na poziomie 5 733 zł. Stawki to 12% dla sum do 11 833 zł, 1420 zł + 16% dla wartości pomiędzy 11 833 zł a 23 665 zł, oraz 3313,2 zł + 20% dla kwot wyższych niż 23 665 zł.

Jak wyliczyć podatek od darowizny – przykład

Chcesz wiedzieć, jak obliczyć podatek od darowizny lub wysokość podatku od spadku? Poniżej znajdziesz przykładowe wyliczenia dla grupy I.

• Kwota darowizny – 10 000 zł

Ponieważ kwota ta mieści się w pierwszym przedziale (do 11 833 zł), podatek wynosi 3% tej kwoty.

• Kwota darowizny – 20 000 zł

Ta kwota znajduje się w drugim przedziale (między 11 833 zł a 23 665 zł). Zgodnie z zasadami, podatek wynosi 355 zł + 5% z kwoty przekraczającej 11 833 zł.

• Kwota darowizny – 30 000 zł

Kwota ta mieści się w trzecim przedziale (powyżej 23 665 zł). Podatek od tej kwoty to 946,6 zł + 7% od sumy przekraczającej 23 665 zł.

A więc:

• Dla kwoty darowizny 10 000 zł, podatek wynosi 300 zł.
• Dla kwoty darowizny 20 000 zł, podatek wynosi 763,35 zł.
• Dla kwoty darowizny 30 000 zł, podatek wynosi 1390,05 zł.

Jeśli chcesz wiedzieć np. ile wynosi podatek od darowizny mieszkania, wykorzystaj specjalny kalkulator, dzięki któremu szybko uzyskasz odpowiedź na to pytanie.

Jak zapłacić podatek od darowizny? Urząd Skarbowy a podatek od darowizny

Osoba otrzymująca darowiznę musi w odpowiedni sposób zadeklarować otrzymaną np. kwotę w formie darowizny oraz dokonać płatności należnego podatku w wyznaczonym terminie. Polski system podatkowy przewiduje określone procedury oraz terminy, które należy ściśle przestrzegać, aby uniknąć możliwych sankcji czy dodatkowych odsetek.

Zapłata podatku od darowizny wymaga kilku kroków:

• Musisz złożyć zeznanie podatkowe SD-3, jeśli wartość darowizny przekracza kwotę wolną od podatku dla Twojej grupy podatkowej w okresie 5 lat przed nabyciem ostatniej darowizny lub jeśli, będąc osobą najbliższą (np. małżonkiem, dzieckiem), nie spełniłeś warunków do skorzystania ze zwolnienia podatkowego, np. nie zgłosiłeś darowizny w wymaganym terminie 6 miesięcy lub nie udokumentowałeś jej otrzymania w określony sposób.
• Przygotuj wszelkie dokumenty potwierdzające darowiznę, takie jak umowa darowizny, dowody przekazania środków (przelew bankowy, przelew w SKO, przekaz pocztowy), a także dowody własności przekazywanego majątku.
• Wypełnij formularz SD-3, dostępny online na stronie podatki.gov.pl lub w formie papierowej w US. Jeśli darowizna była dokonana na współwłasność, może być konieczne dołączenie załącznika SD-3/A.
• Możesz złożyć dokumenty elektronicznie przez usługę e-Deklaracje, używając danych autoryzacyjnych lub kwalifikowanego podpisu elektronicznego, lub papierowo – bezpośrednio w US lub za pośrednictwem operatora pocztowego. Pamiętaj, aby zrobić to w ciągu 1 miesiąca od powstania obowiązku podatkowego.
• Po złożeniu zeznania, US wyda decyzję o wysokości należnego podatku, opierając się na danych z zeznania i ewentualnym postępowaniu weryfikacyjnym.
• Po otrzymaniu decyzji, masz 14 dni na zapłacenie podatku. Płatność należy dokonać na rachunek bankowy właściwego urzędu skarbowego, co można zrealizować elektronicznie przez e-Urząd Skarbowy lub tradycyjnie.

Jak zapłacić podatek od darowizny przelewem?

• Pierwszym krokiem jest zalogowanie się do swojego konta w serwisie bankowości internetowej lub aplikacji mobilnej swojego banku.
• Następnie należy wyszukać i wybrać opcję przelewu podatkowego. Może być ona oznaczona na różne sposoby, np. jako „Przelew podatkowy/celny” czy „Przelew do US”.
• W tym miejscu określasz, jakiego rodzaju zobowiązanie chcesz opłacić, podając symbol formularza, np. SD-3 dla darowizn. Jeśli płatność dotyczy podatku opłacanego na indywidualny mikrorachunek podatnika, należy wprowadzić wygenerowany numer.
• W tym polu wprowadzasz swój NIP, PESEL lub dane z dokumentu tożsamości, w zależności od tego, co jest wymagane dla danego typu płatności.
• Należy wskazać okres, za który dokonywana jest płatność.
• Wpisz kwotę, którą chcesz przelać na konto US.

Korzystając z serwisu bankowości internetowej lub aplikacji mobilnej, masz możliwość szybkiego i wygodnego dokonania przelewu podatkowego. Systemy bankowe często są wyposażone w funkcje, które automatycznie znajdą właściwy numer rachunku US, co dodatkowo ułatwia cały proces.

Nie stać Cię na jednorazową płatność? Zastanawiasz się, na ile rat można rozłożyć podatek od darowizny? Na to pytanie nie ma jednoznacznej odpowiedzi. Przepisy prawne nie określają dokładnej maksymalnej liczby rat, na jaką można rozłożyć płatność podatku od darowizny. Decyzja o liczbie rat zależy od indywidualnej oceny sytuacji podatnika przez właściwy US.

Sprawdź także: Czym jest podatek Belki? Ile wynosi i kiedy trzeba opłacić podatek od dochodów kapitałowych?

Jak skorzystać ze zwolnienia z podatku od darowizny? Zerowa grupa podatkowa

Kiedy nie trzeba płacić podatku od darowizny? Ze zwolnienia mogą skorzystać osoby z tzw. najbliższej rodziny darczyńcy, tj. małżonek, dzieci (zstępni), rodzice (wstępni), pasierbowie, rodzeństwo oraz ojczym i macocha. Warunkiem jest, że darowizna pochodzi od jednej z tych osób.

Jakie warunki należy spełnić, aby podatek do darowizny od np. rodziców Cię nie dotyczył?

• Dla spadku – zgłoszenie należy dokonać w ciągu 6 miesięcy od uprawomocnienia się postanowienia sądu o nabyciu spadku, rejestracji aktu poświadczenia dziedziczenia przez notariusza lub wydania europejskiego poświadczenia spadkowego.
• Dla darowizny –w przypadku darowizny pieniężnej, musisz udokumentować jej otrzymanie poprzez dowód przekazania na Twój rachunek w formie przelewu bankowego, przelewu w spółdzielczej kasie oszczędnościowo-kredytowej lub przekazu pocztowego. Zgłoszenie również musi nastąpić w ciągu 6 miesięcy.

Do zgłoszenia wykorzystaj formularz SD-Z2, który służy do informowania US o nabyciu własności rzeczy lub praw majątkowych.

Formularz SD-Z2 najlepiej złożyć elektronicznie przez e-Deklaracje, podpisując go danymi autoryzacyjnymi lub kwalifikowanym podpisem elektronicznym.

Otrzymałeś nieruchomość i zastanawiasz się, ile wynosi podatek od darowizny mieszkania?

Jeżeli darczyńca pochodził z grupy zerowej, nie musisz opłacać podatku. Natomiast, gdy pochodził z grupy 1, 2 lub 3, możesz obliczyć stawkę, korzystając z informacji zawartych w powyższym tekście!

Nie przegap: Jaka kara grozi za niezapłacenie podatku w Polsce?