Podatek od darowizny: co musisz wiedzieć na ten temat?

Kwestie podatkowe w polskim prawodawstwie bywają bardzo skomplikowane, co rodzi wiele pytań związanych z koniecznością uiszczenia należnego podatku oraz dotyczących jego wysokości. Jesteśmy po to, żeby rozwiewać Twoje wątpliwości, dlatego w tym artykule zajmiemy się kwestią podatków od darowizn. Spróbujemy wyjaśnić, ile wynosi podatek od darowizny w zależności od konkretnych przykładów, kto musi go uregulować oraz w jakich sytuacjach odbiorca darowizny jest z niego zwolniony.

Warto znać swoje prawa i obowiązki! Ta wiedza pozwoli Ci sprawnie poruszać się w meandrach polskiego prawa i uniknąć ewentualnych sankcji, które czekają osoby niedopełniające konkretnych wymagań związanych z państwowym ustawodawstwem. W przypadku podatku od spadków i darowizn ma to szczególne znaczenie, dlatego zachęcamy do lektury naszego artykuły. To kompendium potrzebnych informacji umożliwi Ci lepsze zrozumienie Twoich powinności jako obdarowanego.

Darowizna a podatek: kto powinien się przygotować na konieczność uiszczenia należności podatkowej?

Konieczność uregulowania podatku od spadków i darowizn może oznaczać konkretne zobowiązanie finansowe, na które odbiorca darowizny musi być przygotowany. Zanim jednak wyjaśnimy od czego uzależniona jest kwota podatku od darowizny, zacznijmy od dokładnego omówienia definicji tego pojęcia.

Darowizna, zgodnie z Kodeksem Cywilnym, to umowa, w myśl której darczyńca nieodpłatnie przekazuję konkretne świadczenia stronie obdarowanej. Warto zaznaczyć, że to właśnie nieodpłatność ma kolosalne znaczenie w definiowaniu darowizny. Przedmiotem darowizny może więc być dom, mieszkanie, pieniądze, prawo do czegoś itp.

Należy podkreślić, że nie każde świadczenie, które strona obdarowana otrzymuje za darmo jest darowizną! Co to oznacza w praktyce? Musisz pamiętać, że darowizną nie jest umowa, którą normują inne przepisy zamieszczone w kodeksie. Poza tym, jako darowizny nie uznaje się również zrzeknięcia się praw, których strona obdarowująca do tej pory nie otrzymała, albo otrzymała, ale w sposób, który sprawia, że w momencie zrzeczenia się, dane prawo jest interpretowane, jako nie nabyte.

Czy od darowizny płaci się podatek? Tak, chociaż istnieją pewne wyjątki od tej reguły, które omówimy w dalszej części artykułu. Podatek od darowizny płaci osoba fizyczna, która jest stroną obdarowaną. Warunkiem koniecznym jest jednak określona wartość otrzymanej darowizny – wartość ta musi przekraczać kwotę wolną od podatku.

Obowiązek podatkowy jest nakładany na osobę, która otrzymuję darowiznę już w momencie, w którym osoba obdarowująca złoży oświadczenie przyjmujące formę aktu notarialnego. Jeżeli umowa została zawarta bez formy aktu notarialnego obowiązek podatkowy powstaje w czasie, w którym darowizna jest przekazywana stronie odbierającej – obdarowanemu.

Warto zwrócić uwagę na to, w jakiej formie musi być zawierana umowa darowizny. Przypominamy, że, między innymi, w przypadku domu, mieszkania itp., umowa powinna być podpisana u notariusza. W takiej sytuacji podatek jest uiszczany bezpośrednio w kancelarii notarialnej – należy mieć to na względzie, zwłaszcza w kontekście konieczności wcześniejszego przygotowania odpowiedniej kwoty. Nie każdy jednak miał tyle szcześcia i otrzymał od rodziców czy dziadków mieszkanie, w takiej sytuacji aby posiadać swoje wymarzone mieszkanie konieczny może okazać się kredyt hipoteczny.

Od czego zależy wysokość podatku od darowizny?

Wiesz już, że w kwestii tego, kto płaci podatek od darowizny bardzo ważna jest wysokość kwoty wolnej od podatku. Darowizna to konkretne zobowiązanie podatkowe, ale to, ile podatku docelowo trzeba będzie zapłacić jest kwestią wysoce indywidualną. W takim, razie, jaki właściwie jest podatek od darowizny? W pierwszej kolejności postarajmy się omówić kwestię wielkości kwoty wolnej, która zależy od tego, do jakiej grupy podatkowej należy osoba obdarowana. W pierwszej grupie podatkowej to 9637 zł, w drugiej grupie 7226 złotych, natomiast w grupie trzeciej 4902 złotych. Kto zalicza się do poszczególnych grup?

GRUPA I. Małżonek/małżonka, wstępni, zstępni, zięć, synowa, rodzeństwo, pasierb, ojczym, macocha, teściowie.

GRUPA II. Rodzeństwo rodziców, zstępni rodzeństwa, zstępni i małżonkowie pasierbów, małżonkowie rodzeństwa, rodzeństwo małżonków, małżonkowie rodzeństwa małżonków, małżonkowie innych zstępnych.

GRUPA III. Pozostałe osoby, które stanowią nabywców darowizny. Stopień pokrewieństwa nie ma znaczenia. Do tej grupy należą również obdarowani, którzy nie są rodziną darczyńcy, na przykład znajomi.

WAŻNE: opodatkowaniu podlega wartość darowizny, która wykracza poza odpowiednią kwotę wolną od podatku. Obliczając kwotę wolną od podatku trzeba pamiętać o zasadzie kumulacji majątku, który został przez Ciebie nabyty od tej samej osoby w czasie pięciu lat poprzedzających ostatnie nabycie.

Wysokość podatku od darowizny waha się w przedziale 3 – 20 % ustalonej kwoty powyżej kwoty wolnej od podatku. Ostateczna wysokość należnego podatku zależy więc od dwóch czynników:

• grupy podatkowej, do której należy obdarowany

• kwoty wartości darowizny, która wykracza poza kwotę wolną od podatku

Dostałaś(eś) darowiznę, wiesz, że akurat w Twoim przypadku konieczne jest zapłacenie podatku od spadków i darowizn, co dalej? W odpowiednim Urzędzie Skarbowym składasz zeznanie podatkowe SD – 3 razem z wymaganą przez instytucję dokumentacją dotyczącą darowizny. Masz na to aż miesiąc od momentu, w którym otrzymałaś(eś) darowiznę. Kolejnym krokiem jest wydanie przez Urząd Skarbowy decyzji dotyczącej wymaganej kwoty podatku – teraz dowiadujesz się, jaka będzie jego wysokość. Podatek musisz uregulować w ciągu czternastu dni liczonych od dnia, w którym nastąpi doręczenie decyzji Urzędu Skarbowego.

Podatek od darowizn: w jakich sytuacjach obowiązuje zwolnienie z podatku?

Zastanawiasz się, czy musisz płacić podatek od darowizny od rodziców? Wyżej wspomnieliśmy, że to, ile podatku od darowizny będziesz musiał(a) zapłacić zależy, między innymi, od tego, do jakiej grupy podatkowej należysz, jako strona obdarowana. Jeżeli darowiznę otrzymasz od grupy podatkowej 0, to jest: małżonka, zstępnych (na przykład synów, córek, wnucząt), wstępnych (na przykład rodzice, dziadkowie), rodzeństwa, pasierba, ojczyma i macochy to darowizna jest objęta prawem zwolnienia od podatku od spadków i darowizn. W tym przypadku musisz pamiętać o dwóch podstawowych zasadach. To znaczy?

ZASADA NUMER 1. Jako strona obdarowana nie musisz płacić podatku od darowizn i informować właściwego Urzędu Skarbowego o fakcie jej otrzymania, jeżeli w ciągu pięciu lat wartość darowizny, jaką dostałaś(eś) od tej samej osoby (z zerowej grupy podatkowej!) nie jest większa niż 9637 złotych.

ZASADA NUMER 2. Jeżeli wartość darowizny jest większa niż wspomniana wyżej kwota, obdarowany musi zgłosić jej otrzymanie w ciągu sześciu miesięcy. W tym celu należy poprawnie wypełnić druk SD – Z2.

Jeżeli przedmiotem darowizny były pieniądze, jesteś zobowiązana(y) do tego, żeby, poza złożeniem odpowiedniego formularza w Urzędzie Skarbowym, poświadczyć odbiór środków. Koniecznością jest więc posiadanie dowodu na to, że pieniądze zostały przekazane na rachunek bankowy obdarowanego bądź jego rachunek w spółdzielczej kasie oszczędnościowo – kredytowej. Opcjonalnie, może to być również poświadczenie wysłania przekazu pocztowego.

PODSUMOWUJĄC: kwestia podatku należnego od darowizn niekiedy spędza sen z powiek osobom, które są stroną obdarowaną. Po pierwsze, jeżeli jesteś beneficjentem upewnij się, że umowa, jaką zawierasz z darczyńcą rzeczywiście może zostać zaliczona do umów darowizny. Po drugie: pamiętaj, że wysokość ewentualnego podatku jest uzależniona od tego, do jakiej grupy podatkowej należy osoba obdarowana. Ma to wpływ na kwotę wolną od podatku. Poza tym, podstawą obliczenia podatku jest wartość darowizny, która wykracza poza wspomnianą już kwotę wolną. Jeżeli darowiznę otrzymałaś(eś) od małżonka/małżonki, zstępnych, wstępnych, rodzeństwa, pasierba, ojczyma lub macochy, możesz zostać zwolniony z konieczności zapłacenia podatku od spadków i darowizn, pod warunkiem, że spełnisz określone wymagania dotyczące zwolnienia.