Każdemu płatnikowi zależy na tym, aby podatki były jak najniższe. Przez zbyt wysoki koszt przedsiębiorca mógłby zostać zmuszony zaciągnąć kredyt gotówkowy, dlatego w miarę możliwości trzeba ograniczyć ryzyko wystąpienia takiej sytuacji do minimum. Dlatego właśnie sporo osób otwierających własną działalność decyduje się na podatek progresywny.
Co warto wiedzieć o podatku progresywnym przed podjęciem decyzji o takiej formie rozliczania z fiskusem? Ile wynoszą progi podatkowe? Czym różni się podatek progresywny od liniowego? Odpowiadamy!
Co to jest podatek progresywny? Definicja
Podatki są nieodłącznym elementem systemu prawnego państwa. Płaci je każdy z nas, bez żadnych wyjątków, w tym również przedsiębiorcy. Podatek dochodowy zależy od formy organizacyjno-prawnej prowadzonej działalności gospodarczej. Wyróżnia się dwa rodzaje opodatkowania dochodów podatkiem dochodowym – od osób fizycznych oraz od osób prawnych.
Opodatkowaniu podaniem dochodowym od osób fizycznych (PIT) podlegają dochody, pochodzące z indywidualnej działalności gospodarczej, a także ze spółek osobowych (cywilnych, jawnych, partnerskich i komandytowych), przy czym źródła przychodów nie są różnicowane. Z kolei opodatkowaniu podatkiem dochodowym od osób prawnych podlegają wszystkie dochody przedsiębiorców, którzy prowadzą działalność w formie spółek kapitałowych. W każdym z wymienionych przypadków zastosowanie znajdują różne stawki opodatkowania i sposoby obliczania podatku. Wielu przedsiębiorców wylicza należności przy pomocy podatku progresywnego. Co znaczy opodatkowanie progresywne?
Podatek progresywny – co to jest? Zgodnie z definicją, to metoda obliczania wymiaru podatku, według której wysokość należnego podatku rośnie szybciej niż proporcjonalnie w stosunku do wielkości podstawy opodatkowania, np. według skali podatkowej. Przykładem podatku progresywnego jest choćby skala podatkowa, która jest stosowana w przypadku opodatkowania podatkiem dochodowym od osób fizycznych na zasadach ogólnych.
Opodatkowanie progresywne w praktyce działa tak, że wraz ze wzrostem dochodu, rośnie wysokość daniny. Zatem podatnik osiągający wyższy dochód, przy opodatkowaniu skalą podatkową będzie musiał zapłacić fiskusowi więcej pieniędzy na poczet podatku niż ten, który generuje niższy dochód.
To może Cię zainteresować: Czym jest PIT-2 i kto powinien go złożyć? Jak wypełnić PIT-2 i co można zyskać składając go
Podatek progresywny a progi podatkowe w Polsce
Progi podatkowe stanowią graniczne kwoty przedziałów podstawy, pomiędzy którymi następuje zmiana stawki, jaką ma podatek progresywny. Chcąc określić wysokość podatku progresywnego, trzeba wziąć pod uwagę podstawę opodatkowania i porównać ją z progami podatkowymi.
Wszystko zależy od tego, czy dochód podatnika w określonym czasie przekroczy wartość któregoś z progów dochodowych. Jeśli tak, to nadwyżka nad wartością progu podlega opodatkowaniu na podstawie wyższej stawki daniny. Z kolei część podstawy opodatkowania poniżej danego progu podatkowego podlega opodatkowaniu na podstawie niższej stawki opodatkowania.
Podstawa obliczenia podatku w złotych i podatek wynosi:
- do kwoty 120 000 zł – 17% minus kwota zmniejszająca 5 100 zł,
- ponad kwotę 120 000 zł – 15 300 zł + 32% nadwyżki ponad 120 000 zł.
Całość podatku jest sumą iloczynów danych górnych kwot nadwyżki powyżej ostatniego przekroczonego progu podatkowego oraz odpowiadających im stawek opodatkowania.
Czy polski system podatkowy jest progresywny i czy PIT to podatek progresywny? Patrząc na cztery główne podatki, tj. PIT, CIT, VAT i akcyzę, to tylko PIT w Polsce jest przykładem podatku progresywnego. Podatek VAT jest z kolei podatkiem regresywnym.
Sprawdź także: Przychód a dochód w wynagrodzeniu. Czym się różni przychód od dochodu?
Kto może skorzystać z podatku progresywnego?
Określenie podatek progresywny w Polsce najczęściej stosuje się w odniesieniu do podatku dochodowego od osób fizycznych (PIT). Z podatku progresywnego mogą skorzystać osoby, które mają takie źródła przychodów jak:
- stosunek służbowy i stosunek pracy (spółdzielczy stosunek pracy, emerytura lub renta),
- działalność wykonywana osobiście,
- pozarolnicza działalność gospodarcza,
- działy specjalne produkcji rolnej,
- działalność prowadzona przez zagraniczną spółkę kontrolowaną,
- najem, podnajem, dzierżawa, poddzierżawa oraz inne umowy o podobnym charakterze,
- kapitały pieniężne i prawa majątkowe,
i inne źródła.
Podatek progresywny, czyli skala podatkowa jest podstawową formą opodatkowania dochodów dla tych, którzy prowadzą działalność gospodarczą.
Warto wiedzieć: Działalność nierejestrowana. Jak ją założyć i jak wygląda kwestia ZUSu?
Jak obliczyć podatek progresywny? Przykłady, stawki
Schemat wyliczania zaliczki na podatek dochodowy różni się w zależności od wysokości osiągniętego dochodu. Stawki na podatek progresywny w 2022 roku są takie same jak wcześniej i wynoszą 17% i 32%, inna w stosunku do lat poprzednich jest za to podstawa obliczenia podatku, która wynosi 120 000 zł.
Ile wynosi podatek progresywny w przypadku, gdy dochód nie przekroczył I progu podatkowego, czyli 120 000 zł? Oblicza się go według poniższego schematu:
- przychód od początku roku - koszty jego uzyskania = dochód
- dochód - strata z lat ubiegłych (jeśli występuje) - suma zapłaconych składek na ubezpieczenie społeczne (pod warunkiem, że nie zostały ujęte w KPiR) = dochód do opodatkowania
- podstawa opodatkowania (dochód zaokrąglony do pełnych złotych)
- podstawa opodatkowania * 17% - kwota zmniejszająca 525,12 zł = podatek od początku roku
- podatek - suma zapłaconych składek na ubezpieczenie zdrowotne (7,75% od podstawy) = podatek od początku roku
- podatek od początku roku - zaliczki zapłacone w poprzednich miesiącach = zaliczka za dany miesiąc lub kwartał
- kwota należna do urzędu skarbowego (zaliczka za dany miesiąc lub kwartał zaokrąglona do pełnych złotych).
Skala progresywna po przekroczeniu I progu podatkowego – schemat wyliczania zaliczki:
- Przychód od początku roku - koszty od początku roku = dochód
- dochód - strata z lat ubiegłych - suma zapłaconych składek na ubezpieczenie społeczne (o ile nie były zaliczane w kosztach w KPiR) = podstawa obliczenia podatku.
- podstawę obliczenia podatku (dochód) zaokrąglamy do pełnych złotych
- podstawa 120.000 zł x 17% + nadwyżka ponad 1200.000 zł x 32% = podatek od początku roku
- podatek - suma odliczonych składek na ubezpieczenie zdrowotne (7,75% od podstawy) = podatek liczony od początku roku
- podatek od początku roku - zaliczki zapłacone w poprzednich miesiącach = zaliczka za dany miesiąc/kwartał.
- kwota należna do urzędu skarbowego (zaliczka za dany miesiąc bądź kwartał zaokrąglona do pełnych złotych).
Widać zatem, że kluczowe znaczenie, jak oblicza się podatek progresywny, mają stawki. Różnica pomiędzy pierwszym a drugim schematem wyliczeń podatku polega na tym, że nie uwzględnia się kwoty zmniejszającej podatek po przekroczeniu I progu podatkowego. Aby ułatwić sobie zadanie, zamiast liczyć wszystko samodzielnie, można wykorzystać też kalkulator podatku progresywnego, zwany też kalkulatorem PIT.
Wady i zalety podatku progresywnego
Progresywny podatek dochodowy ma swoje zalety, jak i wady. Wszystkie je przedstawiliśmy w poniższej tabeli.
|
Podatek progresywny – zalety |
Podatek progresywny – wady |
|
|
Podatek progresywny a liniowy – różnice
Powiedzieliśmy już sobie, co to jest podatek progresywny. Zamiast niego przedsiębiorca może jednak wybrać podatek liniowy, o którym też warto się nieco dowiedzieć. Czym różni się podatek progresywny od liniowego?
Podatek liniowy to prosta forma rozliczania podatku działalności gospodarczej, zgodnie z którą wysokość odprowadzanej kwoty jest proporcjonalna do podstawy opodatkowania, która wynosi zawsze bez wyjątków 19%. Nie obowiązują tutaj niższe lub wyższe progi podatkowe zależne od generowanych dochodów. Podatek liniowy to rodzaj uproszczonego systemu podatkowego, znoszącego kwotę wolną od podatku i ulgi podatkowe oraz uzależniającego rozliczenie od jednej stawki opodatkowania i wielkości podstawy, czyli dochodu.
Podatek progresywny czy liniowy? Co wybrać?
Zarówno liniowa, jak i progresywna metoda rozliczania mają swoje zalety, ale też wady, dlatego przy podejmowaniu decyzji trzeba wziąć wszystkie je pod uwagę. Jeśli uda nam się dokonać właściwego wyboru, to unikniemy zbyt wysokiego w stosunku do osiąganych dochodów opodatkowania. Kiedy podatek liniowy, a kiedy progresywny będzie się bardziej opłacać?
Podatek liniowy jest korzystniejszy dla przedsiębiorców generujących wyższe dochody, przekraczające próg podatkowy, natomiast w przypadku, kiedy dochody są niższe, wówczas bardziej opłaca się płacić podatek progresywny. W niektórych sytuacjach podatek liniowy w ogóle nie ma racji bytu, np. jeśli ktoś chce się rozliczać wspólnie z małżonkiem, korzystać z ulgi na dzieci lub uzyskuje dochody nie tylko z prowadzenia działalności, ale też z innych źródeł (np. Umowa o pracę). Metoda ta nie opłaca się również wtedy, gdy odliczane są koszty uzyskania od osiągniętego przychodu, przez co kwota opodatkowana obniża się do poziomu, dla którego w rozliczeniu progresywnym obowiązywałaby niższa stawka podatkowa.
Podejmując decyzję, co wybrać: podatek liniowy czy progresywny, warto wykorzystać specjalny kalkulator PIT, który pokaże, co się bardziej opłaca.
Kliknij i sprawdź: Karta podatkowa 2022 – czym jest karta podatkowa i kto może jej używać?
Podatek progresywny a proporcjonalny
Przeciwieństwem podatku progresywnego podatek proporcjonalny. To system podatkowy, którego stawka podatkowa jest zawsze taka sama – bez względu na podstawę opodatkowania, zawsze jest stosowana ta sama stawka podatkowa.
Nie ma tutaj różnic w zależności od poziomu dochodu. W odróżnieniu od podatków progresywnych, do podstawy opodatkowania zawsze zastosowanie znajduje ten sam procent. Warto jeszcze dodać, że podatki proporcjonalne nie spełniają funkcji redystrybucji dochodów, w przeciwieństwie do podatków progresywnych.
Podatek progresywny – podsumowanie
Progresywny podatek w Polsce to przede wszystkim podatek dochodowy. Oblicza się go na podstawie zasad opodatkowania skalą – stawki to 17% i 32%. Próg zobowiązujący do obliczania zarówno zaliczki na podatek dochodowy, jak i samego podatku według wyższej stawki 32% wynosi 120 000 zł. Wcześniej próg ten wynosił 85 528 zł, ale od 2022 roku uległ zmianie, dlatego warto zachować czujność.
Podatki progresywne pozwalają zastosować rozliczenie preferencyjne ze współmałżonkiem lub jako osoba samotnie wychowująca dziecko. Ponadto można odliczyć od dochodu i podatku liczne ulgi podatkowe, wykorzystać kwotę wolną od podatku czy odliczyć składkę zdrowotną.
Nie da się z góry powiedzieć, który podatek jest lepszy: progresywny czy liniowy. Wszystko bowiem zależy od generowanych dochodów i sytuacji, w jakiej się dana osoba znajduje.
Nie przegap: Kredyt na PIT – czy banki oferują kredyt na PIT dla zadłużonych?
Źródła:
