Ile wynosi premia gwarancyjna z książeczki mieszkaniowej? Kalkulator

W dekadzie lat 80. ubiegłego wieku wielu mieszkańców Polski korzystało z książeczki mieszkaniowej, oszczędzając na zakup mieszkania. Często zakładano je dla dzieci, myśląc o ich przyszłości, aby w późniejszym czasie nie musiały one sięgać po kredyt hipoteczny lub by zredukować kwotę takiego kredytu.

Czym jest książeczka mieszkaniowa? Czy w roku 2023 również można otrzymać premię gwarancyjną? Co zrobić ze starą książeczka mieszkaniowa? Odpowiedzi na te i inne pytania znajdziesz w poniższym tekście.

Co to jest książeczka mieszkaniowa?

Oszczędzanie na własne mieszkanie może trwać latami. Im wcześniej zaczniesz odkładać pieniądze, tym szybciej zgromadzisz kwotę, która wystarczy chociażby na wkład własny na kredyt mieszkaniowy. Regularnemu oszczędzaniu w czasach PRL-u sprzyjała książeczka mieszkaniowa. Co to jest?

Jak sama nazwa wskazuje, książeczka mieszkaniowa była instrumentem pozwalającym na oszczędzanie w celu zakupu lokalu. Z jej wykorzystaniem możliwe było gromadzenie środków, wpłaty na rachunek bankowy odpowiadający książeczce rejestrowane były zaś przez pracowników banków ręcznie.

Rachunki książeczek mieszkaniowych były zarejestrowane w kasach oszczędnościowych. Najpopularniejszą z nich była Powszechna Kasa Oszczędności, którą z czasem przekształcono w bank PKO BP. Dlatego książeczka mieszkaniowa PKO obsługiwana była przez tę kasę oszczędnościową.

Mimo że książeczka mieszkaniowa PKO traktowana jest jako relikt PRL-u, może ci ona przynieść realne środki finansowe z przeznaczeniem na remont mieszkania czy domu lub nabycie nieruchomości bądź udziału w niej.

Jak działa książeczka mieszkaniowa?

W czasach Polskiej Rzeczpospolitej Ludowej książeczka mieszkaniowa była powszechnie stosowanym instrumentem oszczędnościowym, pomagającym w gromadzeniu środków na własne mieszkanie. Książeczka mieszkaniowa w PKO była często zakładana tuż po urodzeniu dziecka, aby zadbać o jego przyszłość i ułatwić mu kiedyś wejście w dorosłość. Przypominała ona nieco konto oszczędnościowe.

Jak właściwie działała książeczka mieszkaniowa w PKO BP? Otóż gromadziliśmy na niej swoje oszczędności celem ich późniejszego spożytkowania, głównie na zakup mieszkania. Na książeczce gromadzone były dwa rodzaje środków:

• realne oszczędności zebrane przez posiadacza,
• premia gwarancyjna.

Premia gwarancyjna została przyznana wszystkim posiadaczom książeczek mieszkaniowych założonych przed 23 października 1990 roku, na mocy ustawy z dnia 30 listopada 1995 roku.

Przez wiele lat ludzie oszczędzali znaczące sumy na książeczkach mieszkaniowych, myśląc o bezpieczeństwie finansowym przyszłych pokoleń. Niemniej jednak, ze względu na ekstremalnie wysoką inflację na przełomie lat 80. i 90. (znana jako hiperinflacja, osiągając w 1990 roku wartość blisko 586%), ówczesne władze podjęły różnorodne środki, by minimalizować jej szkodliwe skutki, w tym te dotyczące produktów bankowych.

Wprowadzone zmiany w Kodeksie cywilnym praktycznie uniemożliwiły sądowe dostosowanie wartości oszczędności, w tym także tych zgromadzonych na książeczkach mieszkaniowych.

Jak zarejestrować książeczkę mieszkaniową?

Obowiązek rejestracji książeczki mieszkaniowej spoczywa na każdym jej właścicielu. Jeśli więc masz ją w domu, upewnij się, że jest zarejestrowana lub zrób to niezwłocznie w banku, który prowadzi jej obsługę. Wystarczy prosty wniosek. Książeczka mieszkaniowa zostanie oficjalnie uznana za zarejestrowaną w dniu jego złożenia.

Aby zarejestrować książeczkę mieszkaniową, postępuj według poniższych kroków:

• Udaj się do placówki bankowej, która prowadzi tego typu rachunki. Najwięcej prowadzi ich PKO BP SA.
• W banku złóż wniosek o rejestrację książeczki – możesz pobrać go przez internet, wypełnić i złożyć w placówce banku.
• We wniosku uzupełnij swoje dane, numer i serię książeczki mieszkaniowej, datę wydania, przez kogo została wydana, a także złóż wymagany podpis.
• Po złożeniu wniosku i rejestracji książeczki, powinieneś otrzymać potwierdzenie przeprowadzonej operacji.

Dniem rejestracji książeczki mieszkaniowej jest data złożenia wniosku o tę rejestrację.

Książeczka mieszkaniowa kiedyś a dziś – różnice

Książeczka mieszkaniowa w PRL-u była rzeczywiście cenna. Niemniej po zmianie ustroju w 1989 roku i okresie hiperinflacji, z jaką mieliśmy do czynienia na początku lat 90. XX stulecia, książeczki straciły swoją wartość i stały się w zasadzie bezużyteczne. Tak było do 2008 roku, kiedy to wprowadzono premię gwarancyjną. Dzięki niej w przypadku likwidacji oszczędnościowej książeczki mieszkaniowej można odzyskać choć część środków uprzednio na niej złożonych.

Książeczka mieszkaniowa założona w 1987 roku wydawała się znakomitym sposobem oszczędzania na własne cztery kąty. Tymczasem już od 1989 roku w okresie transformacji ustrojowej i hiperinflacji wartość zgromadzonych na książeczkach mieszkaniowych oszczędności znacząco spadła.

W 1995 roku znów doszło do dalszej ich dewaluacji w wyniku denominacji złotówki. Na domiar złego dwa lata wcześniej Sąd Najwyższy określił, że środki zgromadzone na książeczkach mieszkaniowych nie podlegają waloryzacji. Jeśli taka książeczka została założona przed 24 października 1990 roku, nie możesz liczyć na premię gwarancyjną.

Jeśli dokonaliśmy rejestracji książeczki mieszkaniowej po 1. stycznia 2023 roku, obowiązują nas nowe zasady. Warto mieć na uwadze, że choć możliwość wypłaty z książeczki istnieje, nastąpi ona dopiero w roku następującym po jej rejestracji. Może to być niespodzianka dla niektórych. W skrócie, jeśli do tej pory nie zarejestrowaliśmy swojej książeczki, a chcielibyśmy wypłacić z niej środki, to możliwość ta będzie dostępna najwcześniej w 2024 roku.

Istnieją jednak pewne wyjątki od powyższego regulaminu. Jeśli działania, które upoważniają do otrzymania premii gwarancyjnej, zostały wykonane przed 1 stycznia 2023 roku, wówczas możesz zamknąć książeczkę według dawnych przepisów.

Warto podkreślić, że zgodnie z obecnymi regulacjami masz jedynie 90 dni od momentu wykonania wymienionych czynności, aby złożyć wniosek o zakończenie książeczki mieszkaniowej. Jeżeli przegapisz ten okres, bank ma prawo odmówić likwidacji Twojej książeczki.

Kliknij i sprawdź: Ulga mieszkaniowa - czym jest ulga mieszkaniowa i jak z niej skorzystać?

Ile pieniędzy przysługuje właścicielowi książeczki mieszkaniowej?

W latach 90. gwałtowna hiperinflacja znacząco obniżyła realną wartość oszczędności zgromadzonych na książeczkach mieszkaniowych założonych w czasach PRL. Wiele osób nie decyduje się na likwidację takich książeczek, gdyż PKO BP zwraca jedynie podstawowy wkład z niewielkim oprocentowaniem, co w praktyce przekłada się na kilkaset złotych. W związku z tym niewiele osób się na to decyduje. Zamykanie takiej książeczki staje się opłacalne dopiero, gdy jej właściciel może liczyć na dodatkowe wsparcie od państwa w postaci premii gwarancyjnej.

W 2021 roku średnia wartość takiej premii wynosiła około 13 tys. zł, chociaż indywidualne kwoty różniły się znacząco – od kilkuset złotych do nawet kilkudziesięciu tysięcy.

Kwota premii zależy od łącznych wpłat dokonanych w trakcie oszczędzania na książeczce oraz od aktualnej ceny za metr kwadratowy w budownictwie mieszkalnym, której wskaźnik regularnie podaje GUS.

Kiedy ceny w sektorze budownictwa maleją, osoby, które składają wniosek o premię gwarancyjną, otrzymują niższą kwotę. Kalkulator książeczki mieszkaniowej wskazuje, na jak dużą kwotę możesz liczyć.

Sprawdź także: Mieszkanie bez wkładu własnego

Książeczka mieszkaniowa a premia gwarancyjna

Zgodnie z najnowszymi danymi od Głównego Urzędu Statystycznego, premia gwarancyjna związana z książeczką mieszkaniową oscyluje w granicach od 9 tys. zł do 10 tys. zł. To znacząca suma, dlatego warto skonsultować się w tej sprawie z własnym bankiem.

Jeśli jesteśmy zainteresowani sprawdzeniem, jaką kwotę premii możemy otrzymać, powinniśmy złożyć odpowiedni wniosek w banku PKO BP. Na podstawie tego bank przeprowadzi kalkulację kwoty premii gwarancyjnej.

Pierwsze wyliczenie jest darmowe, ale każde następne zapytanie kosztuje 35 zł. W sieci znajdziesz również kalkulator premii gwarancyjnej z książeczki mieszkaniowej, dzięki któremu możesz samodzielnie sprawdzić, jak wysoka premia gwarancyjna jest Ci należna. Kalkulator dostępny jest za darmo.

Premia gwarancyjna z książeczki mieszkaniowej a podatek

Według ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, odsetki oraz premie gwarancyjne uzyskane z wkładów na książeczkach mieszkaniowych nie podlegają opodatkowaniu.

To oznacza, że środki wypłacane z książeczek mieszkaniowych są zwolnione z podatku dochodowego. Nie musimy płacić podatku ani od odsetek zdobytych z tych oszczędności, ani od otrzymanej premii gwarancyjnej.

Książeczka mieszkaniowa – warunki otrzymania premii gwarancyjnej

Od 19 stycznia 2021 roku ustalono nowe regulacje dla posiadaczy książeczek mieszkaniowych, które zostały założone przed 23 października 1990 roku. Dotychczas możliwość otrzymania premii gwarancyjnej była dostępna w dość wąskim zakresie, głównie przy okazji kupna mieszkania lub wznoszenia domu.

Jeśli posiadacz nie dokona rejestracji książeczki przed końcem 2022 roku, możliwość złożenia wniosku o jej likwidację i otrzymanie premii gwarancyjnej będzie dostępna dopiero od początku roku po roku rejestracji. Np., jeśli książeczka zostanie zarejestrowana w 2023 roku, możliwość jej zamknięcia nadejdzie 1 stycznia 2024 roku.

Jak można wykorzystać środki na książeczce mieszkaniowej?

Sytuacje, w których możesz skorzystać z środków zgromadzonych na książeczce mieszkaniowej, zostały przedstawione poniżej:

• Nabycie własności mieszkania lub domu jednorodzinnego.
• Zakup lokalu w budynku mieszkalnym wielorodzinnym.
• Zawarcie umowy z firmą budowlaną na zakupienie lub wzniesienie mieszkania lub domu jednorodzinnego.
• Osiągnięcie statusu członka spółdzielni z prawem do mieszkania.
• Realizacja prac modernizacyjnych lub remontowych w mieszkaniu lub domu, takich jak prace związane z instalacjami.
• Dokonanie wpłaty na rzecz funduszu remontowego w ramach spółdzielni mieszkaniowej lub wspólnoty mieszkaniowej.
• Uiszczenie opłat związanych z partycypacją lub depozytem gwarancyjnym przy wynajmowaniu lokalu poprzez Towarzystwo Budownictwa Społecznego.
• Realizacja projektów mających na celu poprawę efektywności energetycznej, takich jak dodatkowe ocieplenie budynku.
• Inwestycje w nowoczesne i przyjazne dla środowiska systemy grzewcze, takie jak wymiana na bardziej ekologiczne piecyki czy kotły.
• Ulepszenie lub wymiana głównych systemów instalacyjnych w budynku, w tym systemów gazowych, elektrycznych oraz wodno-kanalizacyjnych.
• Pokrycie kosztów związanych z zamianą prawa użytkowania wieczystego gruntu na pełne prawo własności.
• Zaciągnięcie umowy najmu mieszkania w ramach inicjatywy państwowej o nazwie „Mieszkanie na start”.

Sprawdź: Kredyt na fotowoltaikę - gdzie starać się o najlepszy kredyt na panele fotowoltaiczne?

Książeczka mieszkaniowa a kupno mieszkania lub domu

Kupno nieruchomości mieszkalnej – lokalu mieszkalnego w budynku wielorodzinnym czy domu to jedne z transakcji, które można zrealizować dzięki książeczce mieszkaniowej. Wystarczy zarejestrować ją w banku, by w ciągu 90 dni od okazania aktu notarialnego nabycia nieruchomości uzyskać premię gwarancyjną.

Książeczka mieszkaniowa a wkład własny przy kredycie hipotecznym

Kiedyś książeczka mieszkaniowa była popularnym narzędziem oszczędzania na własne mieszkanie. Mimo że obecnie jest ona reliktem z czasów PRL, nadal można ją wykorzystać.

Niektóre banki pozwalają użyć zgromadzonych na niej środków jako wkład własny przy zakupie nieruchomości. Aby to zrobić, trzeba najpierw złożyć wniosek o wydanie zaświadczenia potwierdzającego sumę zgromadzonych oszczędności. To kluczowy krok. Zaświadczenie dołącza się do aplikacji kredytowej. Gdy wniosek kredytowy zostanie zaakceptowany, bank zarządzający książeczką przesyła kwotę premii gwarancyjnej bezpośrednio na konto sprzedawcy nieruchomości.

Sprawdź: Kalkulator kredytowy

Jak zlikwidować książeczkę mieszkaniową?

Jeśli mamy książeczkę mieszkaniową np. z banku PKO BP, możemy udać się do dowolnego oddziału banku w celu jej zamknięcia. Procedura jest prosta i niezbyt czasochłonna – wystarczy wypełnić odpowiedni formularz, a książeczka zostanie zamknięta w krótkim czasie. W zamian dostaniemy pewną sumę z premii gwarancyjnej, którą możemy przeznaczyć na różne cele. Ważne jest jednak, aby pamiętać o terminach, zwłaszcza jeśli zależy nam na szybkości wypłaty zgromadzonych środków.

Kliknij i sprawdź także: Dom bez pozwolenia do 70m2 - co warto wiedzieć o domach bez pozwolenia na budowę?

Książeczka mieszkaniowa – jak odzyskać pieniądze ze starej książeczki mieszkaniowej?

Co zrobić z książeczką mieszkaniową? Jak odzyskać pieniądze z premii gwarancyjnej, jeśli na przykład kupujesz mieszkanie? Otóż stara książeczka mieszkaniowa PKO w takiej sytuacji jak najbardziej będzie mogła zostać wykorzystana.

Aby otrzymać przysługującą ci premię gwarancyjną, musisz jednak złożyć wniosek do banku, który wydał książeczkę, np. do PKO BP, co jest najczęstszą sytuacją. Masz na to 90 dni od chwili, w której doszło do czynności uprawniającej cię do uzyskania premii, czyli w tym przypadku zakupu lokalu i zawarcia w związku z tym aktu notarialnego.

Czy książeczkę mieszkaniową można przepisać na innego właściciela?

Istnieje możliwość dokonania cesji książeczki mieszkaniowej. Polega ona na przekazaniu praw do wkładu umieszczonego na książeczce osobom z najbliższej rodziny, a więc:

• małżonkowi,
• rodzicom,
• dzieciom,
• dziadkom,
• wnukom,
• rodzeństwu.

Żadna książeczka mieszkaniowa nie może być natomiast przedmiotem obrotu handlowego, co oznacza, że nie można jej ani sprzedać, ani kupić. Może być jedynie przedmiotem cesji pomiędzy najbliższą rodziną, ale może też trafić do osoby niespokrewnionej, choć taka operacja będzie wymagała dopełnienia znacznie większej liczby formalności.

Po śmierci właściciela książeczki mieszkaniowej, jest ona, podobnie jak reszta majątku, przekazywana spadkobiercom.

Sprawdź: Drugi kredyt hipoteczny - czy to możliwe? Gdzie złożyć wniosek o drugi kredyt hipoteczny?

Książeczka mieszkaniowa a Konto Mieszkaniowe z premią

Program "Pierwsze Mieszkanie" opiera się na dwóch elementach – niskoprocentowym kredycie "2 proc." oraz koncie mieszkaniowym. Został on wprowadzony na podstawie przepisów, które zaczęły obowiązywać od 1 lipca. Aby móc oferować te produkty, banki muszą zawrzeć umowy z Bankiem Gospodarstwa Krajowego i włączyć je do swojego asortymentu.

Korzyści związane z Kontem Mieszkaniowym, takie jak naliczanie odsetek brutto bez obciążenia podatkiem Belki oraz atrakcyjna premia mieszkaniowa zabezpieczająca oszczędności przed utratą wartości, np. wskutek wysokiej inflacji, sugerują, że nowa oferta może przyciągnąć uwagę przede wszystkim rodziców nastolatków w wieku 13-18 lat, a nawet do 26 roku życia. Dzięki temu będą mogli systematycznie oszczędzać na przyszły zakup pierwszego mieszkania dla swojego dziecka.

Zgodnie z regulacjami, konto mieszkaniowe jest dostępne dla osób w wieku od 13 do 45 lat. Można oszczędzać na nim od 3 do 10 lat. Zebrane fundusze, wraz z dodatkową premią, można przeznaczyć na zakup pierwszego domu, mieszkania czy inwestycję w strukturach takich jak spółdzielnie mieszkaniowe.

Aby konto pozostało aktywne, co miesiąc trzeba wpłacać na nie od 500 zł do 2000 zł. W każdym roku kalendarzowym można pominąć jedną wpłatę. Oszczędności będą naliczane według stawki oprocentowania banku, a odsetki są zwolnione z podatku Belki.

Jeśli dokonasz regularnych wpłat, co najmniej 11 razy w ciągu roku, otrzymasz dodatkową premię mieszkaniową z funduszy państwowych. Wysokość tej premii będzie oparta na rocznym wskaźniku inflacji lub wskaźniku zmian cen za metr kwadratowy powierzchni mieszkalnej. Co roku, dla korzyści oszczędzającego, wybierany będzie bardziej korzystny z tych wskaźników.