Na pewno nieraz doświadczyłeś już sytuacji, kiedy termin załatwienia kilku spraw wypada w tym samym czasie. Wtedy z pewnością przydałaby się pomoc innej osoby. Przepisy przewidują rozwiązanie takiej sytuacji i regulują, w jaki sposób można to zrobić. Pełnomocnictwo w takim wypadku wydaje się bardzo przydatne nie tylko dla przedsiębiorcy, ale i osoby fizycznej. Pamiętaj, że możesz sam zdecydować kogo wybrać na pełnomocnika, jakie nadać mu uprawnienia, czy je rozszerzyć, czy też odwołać go w każdej chwili.
Czym jest pełnomocnictwo? Definicja
Zastanawiasz się, co to jest pełnomocnictwo i komu można go udzielić? Spieszymy z odpowiedzią. Pełnomocnictwo to legalne, jednostronne upoważnienie osoby trzeciej do wykonywania wskazanych czynności za osobę, która udziela pełnomocnictwa. Mocodawca w tym wypadku to osoba, która potrzebuje pomocy, więc korzystając z pełnomocnictwa – przyznaje prawo do działania innej osobie w swoim imieniu.
Pełnomocnictwo do reprezentowania oznacza w pewnym uproszczeniu, fakt, że inna osoba podejmuje za Ciebie decyzje w Twoich sprawach. Szczegółowo pojęcie to reguluje kodeks cywilny. Pełnomocnictwo jest tam opisane w II Rozdziale. Tematyka spraw, w których może działać pełnomocnik, jest bardzo szeroka. Mogą to być sprawy błahe np. odbiór korespondencji pocztowej, czy też odpowiedzialne kwestie z zakresu Twoich finansów. Dzięki temu pełnomocnik może prowadzić Twoje konto bankowe, obsługiwać kredyt gotówkowy, a nawet zastępować Cię, przy tak poważnych sprawach, jak kredyt hipoteczny. Oczywiście w każdym przypadku to Ty najpierw zdecydujesz, co będzie on mógł wykonać w poszczególnej sprawie.
Kto może zostać pełnomocnikiem?
Doświadczenie życiowe podpowiada, że pomocy szukamy u osób zaufanych, które mają odpowiednie doświadczenie i wiedzę. Identycznie będzie wyglądała sytuacja z pełnomocnikiem. W sprawach karnych czy karnoskarbowych interesować Cię będzie pełnomocnictwo do adwokata lub radcy prawnego. W przypadku odbioru wyników z przychodni czy korespondencji pocztowej wystarczy sporządzić pełnomocnictwo dla członka rodziny.
Zdarzyć się jednak może, że będziesz potrzebować bardziej wszechstronnej pomocy. Wówczas najlepszym rozwiązaniem będzie pełnomocnictwo ogólne. Osoba fizyczna może okazać się jednak niewystarczająca dla rozwiązania danej sprawy. W takiej sytuacji na pełnomocnika możesz powołać firmę zewnętrzną, np. biuro rachunkowe. Jego pracownicy są zazwyczaj specjalistami z różnych dziedzin, a więc mogą reprezentować Cię w sprawach kadrowych, podatkowych czy księgowych.
Sprawdź koniecznie: Blokada środków na koncie bankowym – na czym polega i ile trwa?
Jakie prawa i obowiązki ma pełnomocnik?
Zanim przejdziemy do omówienia praw i obowiązków pełnomocnika, na wstępie warto zaznaczyć, że pełnomocnictwo nie zobowiązuje pełnomocnika do działania, a jedynie daje mu możliwość do podejmowania stosowanych kroków w imieniu mocodawcy.
Prawa pełnomocnika:
- Reprezentowanie mocodawcy w danej sprawie (katalog praw powinien zostać określony przez mocodawcę).
- Substytucja, czyli ustanawianie dalszych pełnomocnictw. Polega na tym, że Twój pełnomocnik będzie miał prawo powołać i skierować do sprawy swojego zastępcę (pełnomocnik pełnomocnika). Mocodawca może zakazać substytucji, wówczas prawo to nie będzie występowało.
- Wypowiedzenie pełnomocnictwa. Pełnomocnik, podobnie jak mocodawca ma prawo do jego wypowiedzenia. Może ono wystąpić w sytuacji, kiedy dojdzie do różnicy zdań pomiędzy stronami, co do sposobu prowadzenia sprawy. Przy czym wola czy też sugestia mocodawcy jest nie do zaakceptowania przez np. adwokata.
Obowiązki pełnomocnika:
- Działanie w zakresie udzielonego pełnomocnictwa. W przypadku przekroczenia swoich kompetencji pełnomocnik może ponieść odpowiedzialność za skutki takiego działania.
- Obowiązek wynikający z art. 94 & 2 kodeksu postępowania cywilnego, dotyczący działania za stronę przez okres dwóch tygodni po odwołaniu pełnomocnictwa. Mocodawca może zwolnić pełnomocnika z tego obowiązku.
Rodzaje pełnomocnictw
W praktyce mamy do czynienia z wieloma rodzajami pełnomocnictw, a ich nazwy często uzależnione są od katalogu nadanych uprawnień.
Pełnomocnictwa ogólne – mają najszerszy zakres umocowania, a to sprawia, że są najczęściej wykorzystywane. Mogą one obejmować sprawy z różnych dziedzin życia np.:
- pełnomocnictwo pocztowe, które upoważnia osobę trzecią do odbioru przesyłek za adresata,
- pełnomocnictwo ZUS, które pozwala np. księgowej wykonywać określone czynności prawne,
- pełnomocnictwo do urzędu skarbowego, który składa się na druku PPS-1,
- pełnomocnictwo bankowe, które sprawia, że pełnomocnik może w naszym imieniu wystąpić np. z wnioskiem kredytowym czy wypłacić zgromadzone na koncie środki,
- pełnomocnictwo do reprezentacji spółki z o.o. wymagane do wykonywania czynności ogólnych lub szczegółowych,
- pełnomocnictwo notarialne do wszystkiego, które sporządza się na piśmie z podpisem notarialnie poświadczonym.
Pełnomocnictwo szczególne – stosowane są wówczas, kiedy zachodzi potrzeba wykonania konkretnej czynności prawnej. Z tego powodu często nazywane są również pełnomocnictwami jednorazowymi. Wśród nich możemy wyróżnić:
- pełnomocnictwo do rejestracji pojazdu,
- pełnomocnictwo do podpisania umowy.
Pełnomocnictwo rodzajowe – służy do realizowania zleconych czynności w ramach określonego, identycznego rodzaju. Wykazuje ona pewne podobieństwo do pełnomocnictwa szczególnego, z tą różnicą, że w tym przypadku dana czynność prawna będzie wykonywana wielokrotnie, a nie jednorazowo. Przykładem są:
- pełnomocnictwa do sprzedaży nieruchomości. W przypadku pełnomocnictwa rodzajowego sprzedaż ta wystąpi wielokrotnie, przy czym ilość ta może być nieokreślona. Gdyby chodziło o pojedynczą sprzedaż, wówczas byłoby to pełnomocnictwo szczególne;
- pełnomocnictwa do kupna nieruchomości – tutaj zachodzi ta sama zależność co powyżej.
Pełnomocnictwo procesowe – upoważnia pełnomocnika do reprezentowania interesów mocodawcy przed sądami wszystkich instancji. W tym przypadku pełnomocnikiem może być adwokat lub radca prawny.
Jak wygląda pełnomocnictwo?
Przepisy nie zawsze regulują formę sporządzenia, ale określają, co powinno zawierać pełnomocnictwo. W praktyce sporządza się je w formie pisemnej. Takie rozwiązanie nie dość, że jest komfortowe dla celów dowodowych, to jeszcze powoduje, że dokument zyskuje moc prawną. Można je sporządzić osobiście, ale jeśli nie wiesz jak napisać pełnomocnictwo, to najlepszym wyjściem będzie skorzystanie z pomocy prawnika. Jest to istotne, ponieważ pełnomocnictwo zawierające braki nie będzie honorowane.
Wymagane elementy pełnomocnictwa:
- miejsce i data jego sporządzenia,
- tytuł – rodzaj pełnomocnictwa,
- dane pełnomocnika oraz mocodawcy: imię i nazwisko, PESEL, nr dowodu osobistego, dane teleadresowe,
- zakres pełnomocnictwa, w tym punkcie są zawarte czynności, do których został upoważniony pełnomocnik,
- podpis mocodawcy,
- dodatkowe informacje np. zakaz substytucji, termin ważności pełnomocnictwa itp.
Pełnomocnictwo ogólne – wzór
Przeglądając strony internetowe, znajdziesz wiele bezpłatnych wzorów pełnomocnictwa ogólnego. Przed jego wykorzystaniem, sprawdź wcześniej zakres dokumentu, bo może być ono niewystarczające albo niedotyczące Twojej sprawy.
Mimo ogólnego zastosowania takiej umowy, przepisy stawiają jednak pewne ograniczenia, które dają prawo do wykonywania czynności, mieszczących się w ramach zwykłego zarządu. Prawo nie definiuje tego pojęcia, więc co ono w praktyce oznacza?
Będą to wyłącznie czynności, mające na celu utrzymanie rzeczy w dotychczasowym stanie oraz zarządzanie nimi, ale bez jej dysponowania ani bez zmiany jej przeznaczenia.
Powinieneś też wiedzieć, że tego rodzaju pełnomocnictwo musi być zawarte w formie pisemnej. W innej postaci będzie ono po prostu nieważne.
Pełnomocnictwo szczególne – wzór
Ten rodzaj pełnomocnictwa również nie posiada żadnego określonego wzoru. Zauważysz to, kiedy zapoznasz się ze wzorami, umieszczonymi w sieci internetowej. W tym przypadku jednak Twoja uwaga powinna być zwrócona na jego formę.
W obrocie prawnym mamy następujące formy pełnomocnictwa:
- pisemna,
- z podpisem notarialnie poświadczonym,
- akt notarialny
Pomimo że pełnomocnictwo szczególne może być udzielone w dowolnej formie, to jednak od tej zasady istnieją wyjątki. Wszystko bowiem zależy od rodzaju czynności, do której chcesz upoważnić pełnomocnika. Jeżeli dla skuteczności danej czynności prawnej została przewidziana forma szczególna, w takim przypadku także pełnomocnictwo powinno być udzielone w identycznej formie.
To może Cię zainteresować: Czym jest i ile kosztuje umowa o dożywocie? Czym różni się umowa dożywocia od zachowku?
Opłata za pełnomocnictwo
Ustawa o opłacie skarbowej wskazuję, że już samo złożenie do akt sprawy pełnomocnictwa, powoduje konieczność uiszczenia opłaty skarbowej z tego tytułu. W przypadku braku zapłaty pełnomocnictwo nie traci swojej ważności, ale skutkuje powstaniem zadłużenia mocodawcy oraz pełnomocnika.
Wysokość opłaty za jedno pełnomocnictwo wynosi 17 zł. Jeśli jednak ustanowisz kilku pełnomocników, to od każdego złożonego w aktach dokumentu, będziesz zobowiązany do zapłaty tej samej kwoty.
Istnieją jednak wyjątki, kiedy będziesz zwolniony z obowiązku opłacenia należności. Będzie to miało miejsce, kiedy swoimi pełnomocnikiem ustanowisz członka rodziny: współmałżonka, dziadków, rodziców, rodzeństwo, dzieci czy też wnuków.
Wyższa opłata jest pobierana za wydanie pełnomocnictwa w innej formie. Będzie to pełnomocnictwo notarialne. Jego maksymalny koszt wynosi 30 zł + 22% VAT. Jeżeli jednak będzie ono zawierało umocowanie do kilku różnych czynności, wtedy opłata podniesie się do kwoty 100 zł + 22% VAT. Takie pełnomocnictwo jest niepodważalne i daje Ci gwarancję poprawnego sporządzenia. Dodatkową jego zaletą jest wielokrotna możliwość użycia przez pełnomocnika.
Pełnomocnictwo a upoważnienie – różnice
Powszechnie wiele osób uważa, że obydwa pojęcia, mają takie same znaczenia. Niestety jest tak tylko pozornie. Pełnomocnik ma prawo do wyrażania woli mocodawcy poprzez wykonywanie w Twoim imieniu pojedynczych lub wielu czynności prawnych. Mając np.: upoważnienie do konta bankowego może wypłacać środki, składać dyspozycje czy też zawierać umowy lub aneksy dotyczące prowadzonego rachunku.
Osoba upoważniona nie ma już takich kompetencji. Jej rola ogranicza się do wykonania prostych, nieskomplikowanych czynności bez składania oświadczeń woli. Możesz ją więc zastosować, kiedy wystąpi potrzeba odbierania lub składania dokumentów, przesyłek pocztowych itp.
Kiedy jednak w grę wchodzi, konieczność wykonania jakiejś czynności np. upoważnienie do podpisania umowy, to posługując się językiem prawniczym, takie upoważnienie w rzeczywistości stanie się pełnomocnictwem, a osoba składająca w Twoim imieniu oświadczenie woli poprzez złożenie podpisu będzie pełnomocnikiem.
Pełnomocnictwo do zaciągnięcia kredytu
Już wiesz, że istnieją różne rodzaje i formy pełnomocnictwa. Masz też świadomość, że zakres takich umów może dotyczyć wielu spraw, w tym także finansowych. W takim razie, jakie pełnomocnictwo do banku będzie najlepszym rozwiązaniem?
Odpowiedź zależy od tego, co ma zrobić Twój pełnomocnik i jakie chcesz mu nadać uprawnienia. Pełnomocnictwo bankowe jest pojęciem ogólnym, a więc Twój pełnomocnik będzie mógł wykonywać wszelkie czynności, które zostaną ujęte w zakresie dokumentu. Pamiętaj, że bank bardzo rygorystycznie stosuje się do treści pełnomocnictwa. Jeśli będzie ono nieprecyzyjne to może okazać się, że będziesz zmuszony je poprawić lub wydać nowe.
Kiedy może się tak wydarzyć? Załóżmy, że sporządzając pełnomocnictwo do kredytu, nadasz pełnomocnikowi wiele uprawnień. Jednak wśród nich nie będzie wyraźnego zapisu, że ma prawo podpisać umowę. Dla banku osoba ta będzie kompetentna do załatwienia wielu formalności, jednak ostatecznie bank nie zawrze z nim umowy, do czasu kiedy pełnomocnik nie przedłoży pełnomocnictwa do podpisania umowy kredytu. Wtedy przeszkoda ustąpi, a sprawa zostanie sfinalizowana przez pełnomocnika.
Pełnomocnictwo do kredytu hipotecznego
Wcześniejsze rozważania mogą dotyczyć również pełnomocnictwa do zawarcia umowy kredytu hipotecznego. Bank jednak mając świadomość swojej odpowiedzialności za sprawy finansowe klientów, może uznać prawidłowo sporządzone pełnomocnictwo za niewystarczające.
W czym może przejawiać się taka ostrożność? Powodem może być wątpliwość wiarygodności pełnomocnictwa. Instytucje te w swojej ostrożności dążą do tego, aby mocodawca w oddziale złożył stosowne podpisy, np.na dokumencie: pełnomocnictwo do kredytu hipotecznego. Wzór podpisów i oryginał podpisanego dokumentu są wówczas niepodważalne. Obecność pracownika gwarantuje tożsamość oraz oryginalność podpisów właściwej osoby.
W przypadku kiedy mocodawca nie może przybyć do oddziału, istnieją inne rozwiązania sporządzenia wiarygodnego dokumentu. Będzie nim pełnomocnictwo notarialne do kredytu hipotecznego. Notariusz, w przeciwieństwie do pracownika banku, ma prawo zawierać umowy poza swoją kancelarią. Uprawnienie to zyskuje w przypadku choroby mocodawcy. Dochodzi wówczas do podpisania umowy poza instytucją finansową przed urzędnikiem państwowym, który swoim podpisem gwarantuje autentyczność pełnomocnictwa.
Pełnomocnictwo do kredytu gotówkowego
W przypadku kredytu gotówkowego procedura bankowa będzie zbieżna z tym, co dowiedziałeś się wcześniej. Mimo iż tego rodzaju kredyt może dotyczyć dużo mniejszej kwoty, przyszły kredytodawca, będzie wymagał wiarygodnego pełnomocnictwa z jasno sprecyzowanym zakresem czynności, które może wykonać pełnomocnik.
Jeśli pojawią się jakiekolwiek wątpliwości co do przedłożonego pełnomocnictwa bank, nie dość, że wstrzyma procedurę przyznawania pożyczki, to w skrajnym przypadku może złożyć zawiadomienie o możliwości popełnienia przestępstwa np. podrobienia dokumentów do organów ścigania.
Sprawdź: Wyłudzenie kredytu – na czym polega i jak się przed nim bronić?
Pełnomocnictwo do konta jako zabezpieczenie spłaty kredytu
W tym miejscu skupimy się na odmiennym rodzajem pełnomocnictwa w porównaniu do tych, które przedstawiono wcześniej. Niecodzienność będzie polegała na tym, że tutaj sam bank stanie się Twoim pełnomocnikiem. Taka sytuacja oficjalnie nosi nazwę: pełnomocnictwo do spłaty kredytu.
Jest ono często stosowane, więc istnieje duże prawdopodobieństwo, że sam jesteś stroną takiego pełnomocnictwa. Zastanów się, czy nie zawierałeś umowy z bankiem, a następnie upoważniłeś go, aby w określonym czasie sam pobierał z Twojego rachunku środki na poczet spłaty pożyczki, odsetek prowizji czy innych opłat.
Najczęściej taka forma jest przedstawiona jako rozwiązanie wygodne dla kredytobiorcy, który nie musi pamiętać o terminowej spłacie.
Pełnomocnictwo – na co uważać?
Przede wszystkim warto dokładnie przemyśleć wybór odpowiedniej osoby na Twojego pełnomocnika. Osoba ta powinna cieszyć się Twoim zaufaniem, ale też mieć odpowiednią wiedzę czy doświadczenie.
Najlepszym wyborem będzie zazwyczaj osoba spokrewniona, którą darzysz zaufaniem.
Druga kwestia, którą warto rozważyć to zakres uprawnień. Warto przewidzieć różne scenariusze, które mogą wystąpić. Jeśli chcesz powołać pełnomocnika do spraw bankowych, rozważ, czy dopuszczasz np. do podpisanie umowy przez pełnomocnika. Mimo że w każdej chwili możesz pełnomocnictwo rozszerzyć albo odwołać, zapamiętaj, że pełnomocnik nie ponosi odpowiedzialności, za negatywne skutki wykonanych czynności prawnych. Stanie się tak wówczas, kiedy będzie działał w granicach określonych mu kompetencji.
Jeśli nie korzystasz z fachowej pomocy, to musisz zwrócić także uwagę na treść oraz prawidłową formę pełnomocnictwa, gdyż w przeciwnym razie może ono być wadliwe i nie będzie miało mocy prawnej. Ostatnia rzecz to kwestia finansowa związana z opłatą skarbową. Pamiętaj, że dług z tego tytułu będzie obciążał zarówno Ciebie, jak i pełnomocnika.
Kiedy warto zdecydować się na ustanowienie pełnomocnika?
Czasami argumentem, który przemawia za ustanowieniem pełnomocnika jest kategoria sprawy np. sprawy sądowej, której pozytywne rozstrzygnięcie jest dla Ciebie bardzo istotne. Wtedy warto zastanowić się nad fachowym pełnomocnikiem, który odpowiednio się nią zajmie, oszczędzając Ci tym samym stresu oraz czasu.
Pamiętaj jednak, że w zdecydowanie większych przypadkach pełnomocnictwo możesz z powodzeniem zastąpić upoważnieniem. Będzie to szczególnie miało miejsce, kiedy Twoja sytuacja życiowa lub zawodowa wiążę się z koniecznością częstego, lub długotrwałego przebywania poza miejscem zamieszkania. Decyzja o umocowaniu osoby trzeciej może dać Ci poczucie bezpieczeństwa czy też komfortu, że mimo licznych obowiązków wszystkie urzędowe sprawy, załatwione są na czas.
Nie przegap:
Działalność nierejestrowana. Jak ją założyć i jak wygląda kwestia ZUSu?
