Na czym polega umorzenie postępowania egzekucyjnego? Kto może z niego skorzystać?

Dłużnik, który nie jest w stanie spłacić zaciągniętego zobowiązania, musi liczyć się z surowymi konsekwencjami. Jeśli windykacja należności przez wierzyciela nie przyniesie oczekiwanego skutku, do pracy przystępuje komornik sądowy, który na mocy postanowienia sądu zaczyna szukać majątku dłużnika i rozpoczyna egzekucję jego składników.

Kiedy dłużnik ma szansę na umorzenie postępowania?

Czym jest postępowanie komornicze?

Niezależnie od tego, czy zaciągnęliśmy kredyt gotówkowy, czy mamy na swoim koncie pożyczkę ratalną lub inne zobowiązanie, jeśli przestaniemy je regulować, możemy narazić się na postępowanie egzekucyjne.

Czym dokładnie jest? To ogół czynności prowadzonych przez uprawnione do tego organy (sądy rejonowe i komorników) zmierzające do wyegzekwowania należności od dłużnika na rzecz wierzyciela.

Podstawą egzekucji jest tytuł wykonawczy nadawany przez sąd. Po uzyskaniu klauzuli wykonalności wierzyciel zwraca się do właściwego komornika sądowego o rozpoczęcie postępowania.

W pierwszej kolejności komornik informuje dłużnika o wszczęciu egzekucji i wzywa go do zapłaty należności. Jeśli nie przyniesie to skutku, rozpoczynają się dalsze czynności egzekucyjne. Egzekucja może być prowadzona z różnych składników majątku dłużnika, np. z:

• nieruchomości,
• ruchomości,
• wynagrodzenia za pracę,
• rachunku bankowego,
• ze zwierząt,
• z wierzytelności,
• z innych praw majątkowych, np. udziałów w spółce.

Jeśli komornikowi uda się skutecznie wyegzekwować wierzytelność, postępowanie zostaje zakończone. A co w sytuacji, gdy egzekucja okaże się bezskuteczna, bo dłużnik nie ma żadnego majątku?

Czy możliwe jest umorzenie postępowania komorniczego?

Zaciągnąłeś kredyt hipoteczny, ale nie jesteś w stanie go spłacić? A może masz na koncie inne zobowiązania? Według Kodeksu postępowania cywilnego możliwe jest umorzenie postępowania egzekucyjnego. Art 824 kpc wymienia przesłanki do umorzenia egzekucji z urzędu – opisuje, kiedy następuje całkowite i częściowe umorzenie postępowania egzekucyjnego.

Z kolei inny przepis – art. 825 reguluje umorzenie postępowania na wniosek wierzyciela oraz samego dłużnika. Co dokładnie oznacza umorzenie postępowania egzekucyjnego?

Kliknij i sprawdź: Ile wynosi kwota wolna od zajęcia komorniczego w 2023 roku?

Na czym polega i jak działa umorzenie postępowania komorniczego?

Postanowienie o umorzeniu postępowania egzekucyjnego oznacza uchylenie dotychczasowych czynności egzekucyjnych. Komornik sądowy jest zobowiązany do zawiadomienia o uchyleniu zajęcia osoby, których mogło dotyczyć, np. pracodawcę dłużnika czy bank.

Co ważne, umorzenie postępowania nie oznacza, że dług przestaje istnieć, a dłużnik może spać spokojnie – według przepisów wierzyciel może ponownie wszcząć egzekucję.

Kiedy możliwe jest umorzenie postępowania komorniczego?

Kodeks postępowania cywilnego opisuje następujące przypadki, kiedy możliwe jest umorzenie egzekucji:

• umorzenie postępowania komorniczego na wniosek wierzyciela – wierzyciel może złożyć wniosek o umorzenie egzekucji np. gdy zawrze z dłużnikiem ugodę co do spłaty zobowiązania. Warto zaznaczyć, że wierzyciel może być wówczas obciążony kosztami działań komornika. Postępowanie, które zostało wszczęte z urzędu lub przez uprawniony organ, może być umorzone na wniosek wierzyciela, jeśli wówczas organ, który je zainicjował, wyrazi na to zgodę.
• umorzenie postępowania komorniczego na wniosek zadłużonego – z taką sytuacją możemy mieć do czynienia, jeśli przed dniem złożenia wniosku o rozpoczęcie egzekucji roszczenie uległo przedawnieniu, a wierzyciel nie wykaże, że nastąpiło zdarzenie, które przerywa bieg przedawnienia.
• Umorzenie egzekucji w sytuacji, gdy wierzyciel posiada zastaw zabezpieczający zaspokojenie roszczenia.
• umorzenie postępowania komorniczego z mocy prawa – kiedy komornik może umorzyć postępowanie egzekucyjne? Postępowanie umarza się z urzędu, jeśli:
• wierzyciel lub dłużnik nie ma zdolności sądowej (np. osoba została ubezwłasnowolniona),
• koszty egzekucji przewyższają kwotę podlegającą egzekucji (np. zadłużenie z tytułu pożyczki wynosi 1000 zł, a koszty postępowania – 2000 zł),
• wierzyciel w ciągu 6 miesięcy nie dokonał czynności potrzebnej do prowadzenia postępowania lub nie zażądał wznowienia postępowania zawieszonego (umorzenie zawieszonego postępowania egzekucyjnego),
• egzekucja jest prowadzona wobec osoby, która nie jest dłużnikiem (a np. krewnym dłużnika),
• tytuł wykonawczy utracił klauzulę wykonalności na podstawie prawomocnego orzeczenia.
• umorzenie postępowania egzekucyjnego po ogłoszeniu upadłości konsumenckiej,
• umorzenie egzekucji z innych przyczyn, np. trudnej sytuacji finansowej dłużnika.

Umorzenie postępowania komorniczego a śmierć dłużnika

Śmierć dłużnika wcale nie oznacza, że dług przestaje istnieć – nie jest zatem przesłanką do umorzenia postępowania egzekucyjnego. W przypadku śmierci dłużnika zobowiązania przechodzą na jego spadkobierców i to właśnie od nich komornik może zażądać spłaty zadłużenia. Postępowanie zostanie natomiast umorzone, jeśli spadkobiercy zdecydują się odrzucić spadek.

Koniecznie przeczytaj: Kto spłaca kredyt po zmarłej osobie? Kiedy możliwe jest umorzenie kredytu po śmierci kredytobiorcy?

Co należy zrobić, aby doszło do umorzenia postępowania komorniczego?

Komornik prowadzi wobec ciebie egzekucję i rozważasz złożenie wniosku o umorzenie postępowania? Jakie kroki musisz podjąć?

1. Zastanów się, czy rzeczywiście istnieją przesłanki do umorzenia postępowania – swój wniosek możesz uzasadnić np. trudną sytuacją materialną lub tym, że zawarłeś z wierzycielem ugodę co do spłaty zadłużenia,
2. Napisz wniosek o umorzenie postępowania,
3. Złóż wniosek do komornika prowadzącego sprawę.

Jak wypełnić i gdzie złożyć wniosek o umorzenie postępowania komorniczego?

Co powinien zawierać wniosek do komornika o umorzenie postępowania egzekucyjnego, żeby został wzięty pod uwagę i rozpatrzony?

• oznaczenie daty i miejscowości,
• dane dłużnika oraz wierzyciela,
• oznaczenie sygnatury postępowania sądowego i komorniczego,
• uzasadnienie wniosku dłużnika o umorzenie postępowania egzekucyjnego (przykładowe wzory można znaleźć online),
• własnoręczny podpis wnioskodawcy,
• załączniki, np. dokumenty potwierdzające zawarcie ugody między dłużnikiem a wierzycielem).

Jeśli chcesz napisać wniosek o umorzenie postępowania egzekucyjnego (np. alimentów), wzór możesz również znaleźć na stronach internetowych sądów rejonowych i komorników.

Czy umorzenie postępowania egzekucyjnego wiąże się z dodatkowymi kosztami?

• Samo złożenie wniosku o umorzenie postępowania egzekucyjnego (np. na wniosek wierzyciela) jest bezpłatne. Koszty pojawiają się, gdy konieczne jest uzyskanie pełnomocnictwa – w takiej sytuacji opłata wynosi 17 zł, chyba że pełnomocnictwo jest udzielane członkowi bliskiej rodziny.
• Koszty związane z umorzeniem postępowania mogą obciążać wierzyciela lub dłużnika. Jeśli to wierzyciel złożył wniosek o umorzenie egzekucji, koszt ponosi:
• wierzyciel – 5% kwoty pozostałej do wyegzekwowania (nie mniej niż 200 zł i nie więcej niż 50 tys. zł),wierzyciel – 100 zł, gdy wniosek złoży przed dostarczeniem dłużnikowi zawiadomienia o wszczęciu egzekucji,
• dłużnik – 5% lub 10% kwoty pozostałej do wyegzekwowania, gdy wierzyciel złoży wniosek o umorzenie po spłacie należności przez dłużnika.
• Umorzenie postępowania egzekucyjnego a koszty zastępstwa – jeśli umorzenie nastąpi na wniosek wierzyciela, uchyla się postanowienie o przyznaniu wierzycielowi od dłużnika kosztów zastępstwa prawnego. A co z opłatą egzekucyjną, jeśli umorzenie postępowania egzekucyjnego nastąpiło z mocy prawa? W takiej sytuacji kosztami w wysokości 150 zł obciążany jest wierzyciel.

Jakie są skutki umorzenia postępowania egzekucyjnego?

W Twojej sprawie nastąpiło umorzenie postępowania egzekucyjnego? Co dalej? Umorzenie egzekucji skutkuje:

• wstrzymaniem czynności komorniczych,
• uchyleniem czynności egzekucyjnych, po umorzeniu postępowania egzekucyjnego powinno nastąpić odblokowanie zajętego konta bankowego – komornik powinien zawiadomić instytucję o umorzeniu egzekucji.

Umorzenie postępowania komorniczego a zawieszenie i przedawnienie. Różnice

Czym różni się umorzenie egzekucji od przedawnienia kredytu?

• umorzenie postępowania komorniczego następuje na wniosek lub z urzędu, a przedawnienie – skutek upływu czasu,
• w przypadku umorzenia egzekucji wierzyciel może domagać się od dłużnika uregulowania długu, zaś w przypadku przedawnienia – nie ma takiej możliwości.
• umorzenie postępowania egzekucyjnego a przerwanie biegu przedawnienia – w momencie umorzenia egzekucji bieg przedawnienia długu zostaje przerwany, a wierzyciel może złożyć kolejny wniosek o zaspokojenie roszczenia.

A jakie są różnice między umorzeniem a zawieszeniem egzekucji?

• Umorzenie to zakończenie egzekucji, a zawieszenie oznacza przerwanie czynności komornika np. z powodu ustalenia przez dłużnika planu spłaty długu. W takiej sytuacji egzekucja może zostać zawieszona, jednak komornik może w każdej chwili podjąć ją na nowo, np. gdy dłużnik przestanie spłacać zobowiązanie.

Czy możliwe jest wszczęcie postępowania komorniczego po jego umorzeniu?

Jak najbardziej – komornik może zdecydować się na wznowienie postępowania egzekucyjnego po umorzeniu. Może to nastąpić np. gdy komornik dowie się o jakichś składnikach majątku dłużnika, z których można wyegzekwować roszczenie. W tym celu wierzyciel może złożyć wniosek o wznowienie egzekucji, który powinien zawierać:

• oznaczenie poprzedniego tytułu wykonawczego (numer i data),
• wysokość zadłużenia wraz z odsetkami i kosztami poprzedniej egzekucji,
• pouczenie o prawie do zgłoszenia zarzutu.

To może Cię zainteresować: Kredyt po spłacie komornika - czy to możliwe?

Co jeszcze warto wiedzieć o umorzeniu postępowania komorniczego?

W decyzji o umorzeniu postępowania egzekucyjnego komornik powinien wyszczególnić przepis, na podstawie którego podjął takie postanowienie. Konieczne jest również uzasadnienie decyzji oraz rozliczenie kosztów. Wierzyciel lub dłużnik mają 7 dni na odwołanie się od postanowienia o umorzeniu egzekucji.

Jak widzimy, w toku postępowania egzekucyjnego może wystąpić wiele przesłanek, które pozwalają na jego umorzenie. Przepisy przewidują umorzenie egzekucji z mocy prawa oraz na wniosek wierzyciela lub dłużnika.

Co ważne, decyzja o umorzeniu postępowania nie jest równoznaczna z wygaśnięciem zobowiązania – ono dalej istnieje, a wierzyciel może domagać się spłaty, np. gdy sytuacja majątkowa dłużnika ulegnie poprawie.

Dodatkowe źródła:

Umorzenie postępowania egzekucyjnego. Co warto o nim wiedzieć?, www.kpr-restrukturyzacja.pl

Art. 824. - [Umorzenie sądowego postępowania egzekucyjnego z urzędu] - Kodeks postępowania cywilnego, www.sip.lex.pl