Na czym polega windykacja należności?

Według danych opublikowanych przez InfoDług obecnie w rejestrach dłużniczych uwidocznionych jest około 2,66 mln niesolidnych dłużników. Natomiast z raportu Centralnego Ośrodka Informacji Gospodarczych wynika, że w pierwszym półroczu 2022 roku upadłość konsumencką ogłosiło aż 7339 osób fizycznych.

Dane te obrazują skalę problemu, jaki mają Polacy ze spłatą zobowiązań finansowych. Pokazuje to także, dla jak wielu osób temat windykacji może być istotny.

Czym jest i na czym polega windykacja należności?

Słowo windykacja często pojawia się w przestrzeni publicznej, ale być może nie każdy jest pewien do końca, czym ona jest. Rozwiewając ewentualne wątpliwości, zacznijmy od tego, co to jest windykacja? Najkrótsza definicja tego słowa wynika z jego łacińskiego tłumaczenia vindicatio, co oznacza dochodzenie roszczeń.

W języku potocznym często pojęcie to jest określane jako windykacja długów. Skoro pojawiły się już terminy: roszczenie oraz dług, koniecznym jest też wyjaśnienie, że proces windykacji zachodzi pomiędzy wierzycielem a dłużnikiem, wówczas, kiedy ten ostatni nie wywiązuje się z umowy i nie zwraca należności (najczęściej pieniędzy).

Brak zapłaty określonej kwoty we wskazanym terminie, dla wierzyciela stanowi należne mu roszczenie, a dla dłużnika jest to dług.

Przejdźmy teraz do wyjaśnienia kolejnej kwestii, tj. na czym polega proces windykacyjny. Jest to etap, w którym dąży się do uregulowania zaległych płatności w sposób polubowny. Mogą one dotyczyć nie tylko zadłużenia z tytułu kredytu gotówkowego, ale też czynszu za mieszkanie, czy nawet faktury za dostawę energii elektrycznej.

Wynika z tego, że w obowiązujących przepisach prawa nie jest określona minimalna kwota windykacji, a więc nawet najmniejsza zaległość może być dochodzona przez wierzyciela od dłużnika.

Co może zająć komornik i jak wygląda zajęcie komornicze na koncie?

Jakie rodzaje windykacji wyróżniamy?

Należy podkreślić, że windykacja to proces legalny. Oznacza to, że wszystkie podejmowane działania, zmierzające do odzyskania długu nie mogą naruszać prawa.

Ze względu na stosowane środki i narzędzia wyróżniamy:

• windykację miękką, czyli postępowanie polubowne. Polega ona na kontaktach między wierzycielem a dłużnikiem, mających na celu zmotywowanie tego drugiego do zapłaty lub zawarcia ugody z nowym planem spłaty. Czynności mogą przybierać formę pisemną np. pisma, maila, czy smsa, oraz ustną - rozmowy, prowadzonej z dłużnikiem bezpośrednio lub telefonicznie;
• windykację twardą, w której element polubowny już nie występuje, a dłużnik musi liczyć się z zastosowanym wobec niego zgodnie z prawem przymusem, przez sąd oraz komornika sądowego.

Jeśli weźmiemy pod uwagę kryterium kraju pochodzenia dłużnika, od którego windykowana jest należność, to mamy do czynienia z:

• windykacją krajową. Jest ona przedmiotem niniejszego artykułu. Jak sama nazwa wskazuje, dotyczyć ona będzie dłużników z terenu Polski;
• windykacją zagraniczną, zwaną też globalną. Współcześnie coraz częściej dochodzi do nawiązywania przez podmioty polskie stosunków gospodarczych z kontrahentami zagranicznymi. Egzekwowanie długu na terenie Unii Europejskiej prowadzone jest na zbliżonych zasadach jak windykacja krajowa. Należy jednak pamiętać, że w każdym państwie obowiązują inne przepisy prawa i dochodzenie zwrotu należności musi odbywać się zgodnie z prawodawstwem tego kraju.

Kwota wolna od zajęcia komorniczego 2022

Prawa i obowiązki windykatora

Firmy windykacyjne nie muszą posiadać żadnej licencji zezwalającej na ich funkcjonowanie.  Podstawą ich działania jest ustawa z dnia 2 lipca 2004 r. o swobodzie działalności gospodarczej.

Natomiast windykatorzy to osoby, które nie muszą spełniać żadnych kryteriów, biorą udział jedynie w szkoleniach i kursach, pozwalających im pracować w tym zawodzie. Poniżej opiszemy prawa i obowiązki windykatora, opierając się na stosowanych przez nich metodach pracy.

Co to jest windykacja terenowa i windykacja telefoniczna? Bezpośrednia wizyta windykatora w miejscu zamieszkania, a czasami w miejscu zatrudnieniu dłużnika to windykacja terenowa. Czy jest legalna taka czynność? Jeśli będzie miała na celu wyłącznie negocjacje dotyczące spłaty zadłużenia, to wszystko jest w porządku.

Oczywiście nie masz obowiązku zgadzać się na tego rodzaju spotkania lub rozmowy, ale z reguły warto to zrobić. Dopóki sprawa jest na etapie windykacji polubownej to masz szansę negocjować warunki spłaty, a dodatkowo nie jesteś jeszcze obciążony kosztami sądowymi, czy egzekucyjnymi. Podczas takich rozmów windykator nie może używać gróźb lub zastraszać Cię w inny sposób.

Zastanawiasz się, czy firma windykacyjna może wejść na konto, spisywać należący do Ciebie majątek, czy też wchodzić do mieszkania wbrew Twojej woli?

Nie, żaden wierzyciel nie ma takich uprawnień. Niedozwolone jest też przeprowadzanie wywiadu środowiskowego na temat dłużnika wśród sąsiadów, rozmawianie na jego temat z osobami z otoczenia, czy też informowanie osób postronnych o zadłużeniu.

W przypadku prowadzenia rozmów i negocjacji drogą telefoniczną, to metoda ta może mieć zastosowanie w praktyce, ale pod warunkiem, że jej sposób oraz częstotliwość nie wyczerpuje znamion nękania uporczywymi telefonami lub wiadomościami.

Pamiętaj, że w przypadku przekroczenia kompetencji możesz złożyć skargę na firmę windykacyjną.

Jak przebiega windykacja należności?

Na proces windykacji należności składa się kilka etapów.

1. Windykacja miękka jest pierwszym krokiem, którego celem jest polubowne zakończenie sprawy. Konieczne jest więc podjęcie próby skontaktowania się z dłużnikiem i ustalenie nowego harmonogramu spłaty. Będzie to jednak możliwe, tylko pod warunkiem, że strona zadłużona wyrazi chęć współpracy z wierzycielem. Jeśli do tego dojdzie, windykacja może zostać zakończona.
2. Windykacja twarda ma zastosowanie, jeśli dłużnik odmówi współpracy. Wówczas składany jest pozew do sądu. Jednak nie rozpozna on sprawy, jeżeli ze złożonych dokumentów nie będzie wynikać, że wierzyciel podjął wcześniej próbę polubownego zakończenia sporu. Etap ten kończy się wydaniem przez sąd nakazu zapłaty całego zadłużenia wraz z odsetkami ustawowymi i kosztami sądowymi.
3. Postępowanie klauzulowe. Sam wyrok jest niewystarczający do odzyskania należności. Nawet jeśli jest prawomocny, to dodatkowo musi być opatrzony klauzulą wykonalności, która jest potwierdzeniem dla innych organów, że treść danego nakazu zapłaty jest wykonalna.
4. Egzekucja komornicza. Proces ten ma na celu jak najszybsze wyegzekwowanie od dłużnika całości zadłużenia. W tym celu komornik sądowy ma prawo wejść do miejsca zamieszkania dłużnika, nawet bez jego zgody i podczas jego nieobecności. Może spisywać cały należący do niego majątek, a nawet samodzielnie decydować, które rzeczy zajmie lub sprzeda.
5. Windykacja poegzekucyjna. Dojdzie do niej, kiedy komornikowi nie uda się wyegzekwować należności i umorzy on postępowanie egzekucyjne. Jako wierzyciel masz prawo w każdym momencie złożyć ponowny wniosek egzekucyjny. Będzie to uzasadnione, jeśli np. sytuacja majątkowa dłużnika po jakimś czasie ulegnie poprawie i będzie posiadał majątek, z którego można dokonać egzekucji.

Gdzie założyć konto bez komornika? Jakiego konta bankowego nie zajmie komornik?

Jak długo trwa windykacja długów?

Postępowanie sądowe i komornicze są długotrwałe i wierzyciel nie będzie miał na nie większego wpływu. Będzie on natomiast możliwy na etapie powstawania długu i windykacji miękkiej. Niektóre źródła zalecają, aby działania windykacyjne rozpocząć w momencie, kiedy dłużnik nie uregulował zobowiązań przez 60 dni od daty wymagalności.

Nie jest to regułą, ale praktyka dowodzi, że windykacja długów prywatnych przynosi najlepsze rezultaty, jeśli stosowana jest natychmiast po upłynięciu terminu spłaty. Warto jest więc stosować monitoring należności i w jego ramach niezwłocznie poinformować kontrahenta o braku płatności. 

Ile kosztuje windykacja należności?

Podczas windykacji możesz liczyć się z następującymi kosztami:

• windykacja miękka (polubowna) – składać się na nie będą koszty sporządzanych pism lub monitów, a także kwota prowizji, gdybyś zdecydował się zlecić czynności firmie windykacyjnej lub prawnikowi. Często koszt ten waha się od 2 do 20% kwoty zadłużenia. Trzeba dodać, że nie ma podstaw prawnych, aby kosztami tymi obciążyć dłużnika;
• windykacja sądowa – kosztem jest opłata sądowa wnoszona przy składaniu pozwu o nakaz zapłaty, wynosi ona od 30 zł do 1000 zł, przy dochodzeniu roszczeń nieprzekraczających 20000 zł i 5% wartości przedmiotu sprawy, w przypadku większych długów. Należy również doliczyć wydatki na pełnomocnika, jeśli będzie Cię reprezentował podczas sprawy sądowej. Będą one zależne m.in. od stopnia skomplikowania sprawy oraz wysokości kwoty pozwu;
• egzekucja komornicza – co do zasady ponosi je dłużnik, jednak w niektórych przypadkach może nimi być obciążony także wierzyciel np. kosztami poszukiwania majątku dłużnika.

Ile wynoszą koszty komornicze? Kto ponosi koszty egzekucji i jak uniknąć opłaty komorniczej?

Czy warto skorzystać z usług firmy windykacyjnej?

W procesie windykacyjnym często pojawia się pytanie, czy przeprowadzać go samemu, czy zlecić firmie, której przedmiotem działalności jest windykacja. Opinie na ten temat są podzielone. Jeśli masz czas i możliwości, to wydaje się, że ze względów ekonomicznych warto przeprowadzić ją samodzielnie.

Jeśli jednak jest inaczej, przydatna może się okazać pomoc firmy zewnętrznej. Koszt zawarcia umowy będzie zależny od cennika jej usług oraz od wysokości kwoty, którą zamierzasz odzyskać. Nie masz jednak gwarancji, że zleceniobiorca pomoże w rozliczeniu długu.

Może się też okazać, że zapłacisz prowizję, za czynności, które nie przyniosą żadnego rezultatu. Pamiętaj, że skuteczna windykacja, to taka, która doprowadzi do nakłonienia dłużnika do spłaty zadłużenia.

Na czym polega windykacja bankowa?

Windykacja bankowa dotyczy odzyskiwania należności wynikających z niespłaconych pożyczek lub kredytów. Proces windykacji w banku, z formalnego punktu widzenia przebiega w sposób analogiczny, jak opisany powyżej. Zaczyna się od próby zawarcia ugody z dłużnikiem, a dopiero gdy nie przynosi ona efektów, sprawa kierowana jest do sądu, a następnie do komornika.

Czy można skutecznie ubiegać się o kredyt po spłacie komornika?

Czym różni się windykacja od zajęcia komorniczego?

Wiesz już, jak przebiega proces windykacji oraz co jest pierwsze windykacja, czy komornik. Czym różnią się obydwa pojęcia?

Windykację charakteryzuje dobrowolność działań, zgodnych z wolą dłużnika. Element ten nie występuje w przypadku komornika. Jako urzędnik państwowy ma prawo podejmować środki przymusu, do których nie potrzebuje zgody dłużnika. Poza tym egzekucja komornicza oznacza dodatkowe koszty, którymi zostanie obciążony dłużnik. Windykacja miękka jest ich pozbawiona.

Co jeszcze warto wiedzieć o windykacji należności?

Warto wspomnieć o jeszcze jednej możliwości, jaką daje windykacja. Forum internetowe zajmujące się tą tematyką zawiera oferty firm windykacyjnych, które chętnie kupują zaległości na giełdzie długów. Po sprzedaży windykacja wierzytelności przysługiwać będzie nabywcy, a Ty zyskasz gotówkę, która jednak będzie niższa od wysokości zadłużenia.

Takie rozwiązanie można polecić wszystkim osobom, którym zależy na szybkim odzyskaniu środków, gdy okoliczności wskazują, że proces windykacji będzie czasochłonny lub odzyskanie środków stoi pod znakiem zapytania, chociażby z powodu bardzo złej sytuacji finansowej kontrahenta.

Windykacja długu zmarłego

Co jednak dzieje się z zadłużeniem, kiedy Twój dłużnik umrze? Na szczęście windykacja długu osoby zmarłej jest możliwa od jego spadkobierców, o czym jest mowa w art. 922 k.c. Aby jednak do tego doszło, spadkobierca musi przyjąć spadek wprost albo z dobrodziejstwem inwentarza.

Po jakim czasie przedawnia się dług w firmie windykacyjnej?

Istotną kwestią jest przedawnienie długu. Podstawowy termin przedawnienia wynosi sześć lat, a w przypadku długów związanych z prowadzeniem działalności gospodarczej trzy lata. Należy jednak podkreślić, że okres ten jest różny i zależy od rodzaju długu.

Przeterminowany dług dotyczy sytuacji, gdy od momentu powstania zobowiązania, przez określony czas wierzyciel lub reprezentująca go firma windykacyjna, nie podejmie żadnych działań zmierzających do wyegzekwowania należności.

Pokazuje to, jak ważną rolę w procesie odzyskania należności odgrywa windykacja. Jej brak może być bowiem wykorzystany przez dłużnika, aby ostatecznie uchylić się od zapłaty zobowiązania.

Sprawdź koniecznie:

Co zrobić po otrzymaniu wezwania do zapłaty? Kiedy wezwanie jest nieważne?