Nowa tarcza dla kredytobiorców. Kto będzie mógł skorzystać z dofinansowania do kredytów hipotecznych w 2022?

Kolejne podwyżki stóp procentowych nikogo już nie dziwią – ostatnia, majowa decyzja Rady Polityki Pieniężnej jest ósmą z rzędu. Niestety, wszystko wskazuje na to, że rosnąca inflacja i galopujące ceny mogą doprowadzić do dalszego wzrostu rat kredytowych. Problem ten stał się na tyle istotny, że zaczęto przygotowywać projekt wsparcia dla osób spłacających coraz większe zobowiązania, w tym przede wszystkim kredyt hipoteczny. Ze wsparcia będzie można skorzystać już w 2022 roku, a od stycznia 2023 roku zostanie wprowadzony nowy mechanizm obliczania kosztów kredytu – zastąpi on dotychczasowy WIBOR.

Rząd planuje wprowadzić nową tarczę dla kredytobiorców – najważniejsze informacje

Przypomnijmy, że 5 maja 2022 r. Rada Polityki Pieniężnej (RPP) zdecydowała o podniesieniu referencyjnej stopy procentowej z 4,5 proc. do 5,25 proc. Chociaż jest to niższa podwyżka, niż się spodziewano – eksperci oczekiwali podniesienia o 100 pb, to wcale nie pociesza to kredytobiorców. Obecnie stopa referencyjna znajduje się na najwyższym od 2008 roku poziomie, a Adam Glapiński — przewodniczący RPP i Prezes Narodowego Banku Polskiego (NBP) nie wyklucza kolejnych podwyżek. Glapiński zapowiedział na konferencji prasowej, że stopy będą podnoszone aż do momentu, kiedy RPP osiągnie pewność, że inflacja zostanie trwale obniżona.

Takie deklaracje przyjmują z niepokojem zwłaszcza osoby, które spłacają kredyt hipoteczny. Kolejne wzrosty, już i tak wysokich rat kredytów, mogą oznaczać problemy ze spłatą zobowiązań dla coraz szerszego kręgu kredytobiorców. Narastający z miesiąca na miesiąc problem, został już jakiś czas temu dostrzeżony przez rząd, który zaczął zastanawiać się nad tym, jak zorganizować wsparcie dla kredytobiorców. 2022 rok i lata poprzednie, to okres, w którym wprowadzano nowe, osłonowe regulacje prawne dla różnych branż. Rozwiązania te nazwano tarczami antyinflacyjnymi. 

Kolejna tarcza ma tym razem dotyczyć pomocy państwa dla osób, których nie stać na spłatę coraz droższych zobowiązań. 25 kwietnia 2022 podczas Europejskiego Kongresu Gospodarczego premier Mateusz Morawiecki przedstawił główne założenia programu wsparcia kredytobiorców posiadających zobowiązania w złotych. Wsparcie takie wydaje się uzasadnione, albowiem w okresie od października 2021 do maja 2022 stopy procentowe z pułapu 0,10% osiągnęły 5,25%. Dla wielu dłużników jedynym ratunkiem byłaby więc nowa tarcza dla zadłużonych. 2022 rok, to z jednej strony trwający konflikt rosyjsko-ukraiński, z drugiej zaś, ciągle rosnąca inflacja. Oba te zjawiska powodują, że sytuacja kredytobiorców staje się coraz trudniejsza.

Jak inflacja wpływa na spłatę kredytu hipotecznego i gotówkowego?

Jakie są założenia nowej tarczy dla kredytobiorców? 

Ogłoszone na początku kwietnia założenia tarczy dla kredytobiorców uwzględniały trzy formy wsparcia – nieoprocentowane pożyczki, dopłaty do kredytów oraz ograniczenia marż bankowych. Rozwiązania te były jednak w fazie projektu, a szczegółów nie przedstawiono. Rząd doprecyzował jednak koncepcję pomocy dla kredytobiorców i obecnie wiemy już, że program ma być oparty na czterech filarach wsparcia dla rodzin posiadających kredyty hipoteczne w złotówkach. Będą to:

1. wakacje kredytowe,
2. dopłaty dla kredytobiorców z przejściowymi problemami finansowymi,
3. wprowadzenie nowego wskaźnika oprocentowania kredytu (zamiast WIBOR®),
4. Fundusz Pomocy wzmacniający mechanizm odporności sektora bankowego.

Wakacje kredytowe w latach 2022/2023 w ramach wsparcia dla kredytobiorców

Rząd proponuje 4 miesiące „wakacji kredytowych”, dzięki którym będzie można obniżyć roczne koszty kredytu aż o 1/3. Rozwiązanie ma polegać na możliwości przesunięcia spłaty jednej raty kredytowej na kwartał bez naliczania odsetek. Oznacza to, że w ciągu roku z wakacji kredytowych będzie można skorzystać cztery razy. Na wsparcie będzie można liczyć w 2022 i 2023 roku. Instrument ma być dostępny dla kredytobiorców posiadających zobowiązania w złotówkach. Jak przekazał minister rozwoju Waldemar Buda, rząd chce, żeby z wakacji kredytowych można było skorzystać już od lata.

Trzeba pamiętać o tym, że wakacje kredytowe będą posiadały pewne ograniczenia. Kredytobiorca, który spłaca kilka kredytów w tym samym czasie, będzie mógł skorzystać z ustawowych wakacji kredytowych tylko w przypadku kredytu hipotecznego, przeznaczonego na cele mieszkaniowe. 

Sprawdź koniecznie: Wakacje kredytowe 2022 i 2023 w ramach tarczy dla kredytobiorców. Warunki ustawowych wakacji kredytowych

Zwiększenie pomocy z Funduszu Wsparcia dla Kredytobiorców

Rodziny, które mają przejściowe problemy finansowe i przez to nie są w stanie spłacać rat, mogą liczyć na dopłaty w kwocie do 2 tys. zł miesięcznie nawet przez 3 lata. Łączna kwota wsparcia może wynosić do 72 tys. złotych, a do 22 tys. zł może zostać umorzone.

Do skorzystania ze wsparcia kwalifikują się rodziny, w których spełniony został minimum jeden warunek:

• co najmniej jeden z kredytobiorców jest bezrobotny,
• miesięczne koszty związane z kredytem hipotecznym przekraczają 50% miesięcznych dochodów,
• miesięczny dochód w 2022 r. po odjęciu kosztów kredytu, nie przekracza:
  • w gospodarstwach jednoosobowych – 1552 zł,
  • w gospodarstwach wieloosobowych – 1200 zł/os.

Zgodnie z założeniami nowego programu rządowego, Fundusz Wsparcia Kredytobiorców ma zostać zwiększony o kilka miliardów złotych, a środki mają pochodzić w dużej mierze od banków komercyjnych. Wartość wsparcia ma wynosić 1,4 mld zł w 2022 i 2 mld w 2023 roku.

Zastąpienie stawki WIBOR w 2023 roku

Premier zapowiedział również wprowadzenie nowego, korzystniejszego dla kredytobiorców wskaźnika służącego do wyliczania rat zobowiązań. Mateusz Morawiecki chce, żeby mechanizm, który zastąpi WIBOR, był bardziej przejrzysty i sprawiedliwy dla osób posiadających kredyty. Według założeń programu nowy instrument ma spowodować spadek wysokości rat o ok. 1 mld zł rocznie, a to oznacza oszczędności dla kredytobiorców. Przypomnijmy, że obecnie wskaźnik WIBOR jest dużo wyższy niż stopy procentowe – banki ustalają jego wysokość, prognozując możliwe kolejne podwyżki. Przeciwnicy WIBOR podkreślają, że banki specjalnie zawyżają jego wartość. Rząd dał bankom czas do września na wskazanie alternatywy dla WIBOR. Jak wynika z zapowiedzi, wkrótce okaże się, jakie procedury będą związane ze zmianą wskaźnika, np. konieczność podpisania przez klientów aneksów do umów kredytowych.

To może Cię zainteresować: Likwidacja stawki WIBOR® w Polsce. Co dla kredytobiorców oznacza likwidacja WIBOR®-u?

Fundusz wzmacniający odporność sektora bankowego

Premier zapowiedział wdrożenie dodatkowego mechanizmu podnoszącego odporność systemu bankowego – podobnego do tego, który obecnie funkcjonuje w bankach spółdzielczych. Fundusz Pomocy będzie dysponował kwotą min. 3,5 mld zł, a środki zostaną pozyskane nie z budżetu państwa, a od banków komercyjnych. Rozwiązanie podniesie poziom ochrony klientów banków i unormuje rynek kredytów hipotecznych.

Kiedy tarcza dla kredytobiorców wejdzie w życie? 

Aktualnie tarcza dla kredytobiorców to ciągle jeszcze program, który nie ma mocy prawnej. Trudno więc powiedzieć, kiedy będzie można skorzystać ze wsparcia dla kredytobiorców. 2022 rok obfitował w wiele podwyżek stóp procentowych, nic więc dziwnego, że klienci chcą, żeby rozwiązania były dostępne jak najszybciej. Według zapowiedzi rządu, z wakacji kredytowych będzie można skorzystać już latem tego roku. Jak wspomnieliśmy wcześniej, mechanizm pozwoli na przesunięcie rat w 2022 i 2023 roku. Z kolei banki do września 2022 mają wskazać alternatywę dla WIBOR, a nowy wskaźnik wsparcia dla kredytobiorców ma obowiązywać od 2023 roku. Pomoc z Funduszu Wsparcia Kredytobiorców będzie dostępna w 2022 i 2023 roku. Kolejny krok to uchwalenie nowego Funduszu Pomocy. Według przedstawicieli rządu, przepisy w tym zakresie są już w ostatniej fazie przygotowań. Aby tarcza była realnym narzędziem ochrony przed popadnięciem w długi, zasadnym byłoby jej wprowadzenie jak najszybciej.

Sprawdź: O ile wzrosły raty kredytów hipotecznych w 2022 roku? Jak poradzić sobie z wyższą ratą kredytu na mieszkanie?

Kto będzie mógł skorzystać z tarczy dla kredytobiorców? 

Jak wspomnieliśmy, rządowa pomoc dla kredytobiorców w postaci dopłaty z Funduszu Wsparcia będzie dotyczyła rodzin, w których jeden z kredytobiorców ma status bezrobotnego, koszty kredytu wynoszą więcej niż 50% dochodów, a gospodarstwo domowe spełnia kryterium dochodowe. Wniosek o wsparcie należy złożyć do banku, w którym uzyskano kredyt hipoteczny.

Warto jednak podkreślić, iż mimo spełnienia jednego z powyższych kryteriów, wnioskodawca może nie uzyskać takiej pomocy. Stanie się tak w przypadku, gdy:

• co najmniej jeden z kredytobiorców utracił pracę z własnej winy;
• jeden z kredytobiorców uzyskał wsparcie na zasadach określonych w ustawie o pomocy społecznej (chyba że wsparcie nie jest już udzielane, a okres jego udzielania nie przekroczył 35 miesięcy);
• umowa kredytowa została wypowiedziana przed złożeniem wniosku o wsparcie lub pożyczkę na spłatę zadłużenia;
• za okres, w którym co najmniej jednemu z kredytobiorców przysługuje świadczenie z tytułu utraty pracy wynikające z zawartej umowy ubezpieczenia spłaty kredytu, gwarantującej wypłatę świadczenia na wypadek utraty pracy.

Ponadto, pomoc nie będzie przyznana, gdy na dzień złożenia wniosku wnioskodawca:

• jest właścicielem innego mieszkania lub domu, bądź był nim w ciągu ostatnich 6 miesięcy;
• posiada spółdzielcze prawo do lokalu mieszkalnego lub domu jednorodzinnego w spółdzielni mieszkaniowej albo posiadał takie prawo w ciągu ostatnich 6 miesięcy;
• ma roszczenie o przeniesienie prawa własności lokalu mieszkalnego, domu jednorodzinnego, spółdzielczego prawa do lokalu mieszkalnego lub domu jednorodzinnego w spółdzielni mieszkaniowej, lub miał takie roszczenie w ciągu ostatnich 6 miesięcy.

Źródła:

https://www.money.pl/banki/bedzie-program-wsparcia-dla-kredytobiorcow-premier-wskazal-kiedy-zajmie-sie-nim-rzad-6766601806146336a.html

https://www.gov.pl/web/premier/rzad-pomoze-polskim-rodzinom-w-splacie-kredytow-hipotecznych

https://ksiegowosc.infor.pl/wiadomosci/5463418,Wsparcie-dla-kredytobiorcow-juz-niebawem-Planowane-cztery-ulatwienia.html