Kredytobiorca - kim jest? Jakie prawa i obowiązki ma kredytobiorca?

Jak wynika z raportu Krajowego Rejestru Długów, obecnie 54 proc. Polaków spłaca kredyty lub pożyczki. Wśród nich, najwięcej osób zaciągnęło kredyty gotówkowe w bankach. Decydując się na zobowiązanie, mało kto jednak zdaje sobie sprawę z praw i obowiązków, które spoczywają na nim jako przyszłym kredytobiorcy. Sprawdźmy, jak do tej kwestii podchodzą przepisy.

Kredytobiorca - kto to?

Chociaż często posługujemy się tym wyrażeniem, nie zawsze zdajemy sobie sprawę z tego, że nie każdej sytuacji jest ono poprawne. Kim jest kredytobiorca? Definicja Słownika języka polskiego mówi o tym, że jest nią osoba fizyczna zaciągająca kredyt. Zgodnie z zapisami Ustawy o kredycie konsumenckim, kredytobiorcą możemy nazwać też osobę prawną lub jednostkę organizacyjną nieposiadającą osobowości prawnej, która otrzymała takie zobowiązanie.

Kredytobiorca - jak bank ocenia przyszłego kredytobiorcę?

Bank przed udzieleniem kredytu bierze pod uwagę przede wszystkim zdolność kredytową przyszłego kredytobiorcy. W niektórych sytuacjach (np. podczas wnioskowania o kredyt hipoteczny), nie bez znaczenia pozostaje wykształcenie osoby wnioskującej, stabilność zawodowa oraz wiek. W zależności od wewnętrznej polityki banku lista wymagań może być jednak nieco dłuższa.

Kredytobiorca - jakie warunki musi spełnić?

Idealny kredytobiorca to osoba, która osiąga wysokie zarobki pozwalające na spłatę zobowiązania oraz godne życie. Najlepiej, aby mogła pochwalić się stabilną pracą (podczas pandemii Covid-19, banki niechętnie udzielały kredytów osobom pracującym w branżach zagrożonych) oraz solidne wykształcenie. Analitycy bankowi patrzą przychylnym okiem szczególnie na kandydatów z wykształceniem wyższym, będących specjalistami w swojej dziedzinie.

Jeśli decydujesz się na kredyt, musisz wiedzieć, że bank może wziąć pod uwagę również Twoją sytuacją rodzinną. Stan cywilny oraz potomstwo przekładają się na większe wydatki, ale dla banku oznaczają też stabilność. Osoba, która ma dzieci, zupełnie inaczej patrzy na kwestię zobowiązań oraz regularnych wpływów.

Kredytobiorca a kredytodawca - różnice

Wiemy, już kim jest kredytobiorca i że w praktyce nie mógłby on istnieć bez kredytodawcy, który udziela zobowiązania. Jakie różnice występują pomiędzy tymi dwoma podmiotami?

Kredytodawcą najczęściej jest bank, chociaż może być nim również przedsiębiorca, który w zakresie swojej działalności udziela lub daje przyrzeczenie udzielenia kredytu. Zgodnie z Prawem bankowym, bank, który jest kredytodawcą, może prowadzić czynności związane z oceną sytuacji finansowej i gospodarczej kredytobiorcy oraz kontrolować sposób wykorzystania środków i spłatę zobowiązania. Kredytodawca, podobnie jak kredytobiorca, ma szereg praw, ale też obowiązków, z których musi się wywiązać.

Kredytobiorca - z czego wynikają prawa i obowiązki kredytobiorcy?

Wszystkie przywileje i obowiązki zapewnia kredytobiorcy Ustawa z dnia 11 maja 2011 roku o kredycie konsumenckim. Przepisy tej ustawy dotyczą przede wszystkim umów o kredyt konsumencki. Takie zobowiązanie udzielane jest w wysokości nie większej niż 255 550 zł lub równowartości tej kwoty w innej walucie.

Sprawdź: Rodzaje kredytów

Prawa kredytobiorcy

Jakie prawa ma kredytobiorca? Konsument podpisujący umowę o kredyt bankowy ma szereg przywilejów, z których może skorzystać. Są one ujęte w rzeczonej ustawie o kredycie konsumenckim i najczęściej widnieją jako zobowiązania kredytodawcy i pośrednika kredytowego wobec klienta. Jakie prawa ma konsument zaciągający zobowiązanie? Sprawdźmy.

Prawa klienta

• Prawo do otrzymania rzetelnej informacji o ofercie lub usłudze.

Osoba starająca się o kredyt, przed podpisaniem umowy powinna zapoznać się z projektem umowy. Dodatkowo musi otrzymać informację na temat: terminu oraz zasadach spłaty zobowiązania, kosztów kredytu oraz ewentualnej konieczności zawarcia dodatkowych umów.

• Prawo do odstąpienia od umowy pożyczki czy kredytu.

Odstąpienie od umowy jest darmowe i konsument nie ponosi żadnych opłat z tym związanych. Jedynym wyjątkiem jest konieczność pokrycia odsetek za okres, od dnia wypłaty kredytu do dnia jego spłaty. Kiedy kredytobiorca może wypowiedzieć umowę kredytu? Zgodnie z prawem ma na to 14 dni od dnia jej zawarcia.

• Prawo do spłaty kredytu przed terminem.

Klient ma prawo do spłaty całości lub części kredytu przed terminem określonym w umowie. Dodatkowo kredytodawca nie może uzależniać wcześniejszej spłaty kredytu od tego, czy zostanie poinformowany przez konsumenta o takim zamiarze.

• Prawo do uzyskania wyjaśnienia w przypadku odmowy udzielenia kredytu. Klient może zażądać od kredytodawcy wydania dokumentów i informacji niezbędnych do dokonania oceny zdolności kredytowej. Kredytodawca odmawiający udzielenia powinien niezwłocznie przekazać informację o wyniku weryfikacji oraz źródłach, z jakich korzystał.

Dowiedz się więcej: Co zrobić gdy bank nie chce udzielić kredytu?

Obowiązki kredytobiorcy

Zaciągnięcie kredytu bankowego oraz pożyczki w parabanku wiąże się z powstaniem pewnych zobowiązań. Najważniejszym z nich jest wywiązanie się z umowy, czyli dokonanie terminowego zwrotu pożyczonych środków. A co jeśli kredytobiorca nie spłaca kredytu? Niestety w takiej sytuacji, bank może wypowiedzieć umowę oraz zgłosić Twój dług do windykacji. A to niesie za sobą szereg przykrych konsekwencji.

Aby uniknąć nieprzyjemności, pamiętaj, że jako kredytobiorca, masz obowiązek:

• zapłaty odsetek naliczanych od kwoty kredytu,
• zapłaty prowizji, którą bank nalicza z tytułu udzielenia kredytu,
• korzystania ze środków w sposób zgodny z określonym w umowie - ten punkt dotyczy kredytów celowych np. na zakup samochodu.

Obowiązki kredytobiorcy a rodzaje kredytów

Obowiązki kredytobiorcy w większości przypadków są takie same - ma on po prostu zwrócić pożyczone środki wraz z zapłatą prowizji czy odsetek. W niektórych sytuacjach np. podczas podpisywania umowy o kredyt hipoteczny lub celowy, podstawowe obowiązki mogą jednak zostać rozbudowane o nowe powinności.

W przypadku kredytów hipotecznych osoba starająca się o takie zobowiązanie musi dostarczyć szereg dokumentów dotyczących nabywanej nieruchomości oraz dewelopera lub sprzedawcy. Po otrzymaniu zobowiązania powinna dokonać wpisu hipoteki do księgi wieczystej. Osoby, które z kolei skorzystały z kredytu celowego, muszą otrzymane środki przeznaczyć na ściśle określony cel.

Kliknij i sprawdź: Kalkulator kredytowy

Kredytobiorca a współkredytobiorca - najważniejsze informacje

Kredyt nie musi stanowić obciążenia tylko dla jednej osoby. Często (szczególnie w przypadku kredytów mieszkaniowych) można spotkać się z sytuacją, w której wspólny kredyt postanowiło wziąć kilka osób. Co ciekawe zgodnie z prawem, nie muszą oni być ze sobą spokrewnieni. Takie zobowiązanie można wziąć z przyjacielem czy z osobą, z którą żyjemy w związku partnerskim.

Udzielając takiego kredytu, bank najczęściej wybiera głównego kredytobiorcę, który w największym stopniu decyduje o zdolności kredytowej, a pozostałe osoby określa mianem współkredytobiorców. Wszystkie osoby, które podpisały umowę, mają taką samą odpowiedzialność za spłatę, a w przypadku jakiejkolwiek zwłoki w spłacie, podlegają tym samym czynnościom windykacyjnym.

Kredytobiorca a poręczyciel

Nieco inną sytuacją, która również wymaga udziału osoby trzeciej, jest potrzeba podżyrowania kredytu. W tej relacji osoba decydująca się na konkretne zobowiązanie jest jedna, a żyrant, zwany ten poręczycielem, stanowi tylko zabezpieczenie.

Poręczyciel a kredytobiorca, jaka występuje między nimi różnica? Poręczyciel bierze na siebie odpowiedzialność spłaty długu w sytuacji, gdy kredytobiorca nie wywiązuje się ze swoich obowiązków. Podżyrowany kredyt niestety obciąża nieco jego zdolność kredytową, a to może skutkować ewentualnymi problemami z otrzymaniem nowego zobowiązania dla siebie. Żyrant nie ma jednak prawa korzystania z pożyczonych środków, w przeciwieństwie do współkredytobiorcy.

Kredytobiorca a pożyczkobiorca - różnice

Kredyt stanowi ofertę banków, natomiast pożyczki może udzielić nam inna osoba fizyczna lub instytucja finansowa zwana potocznie parabankiem. Określenia te: kredytobiorca i pożyczkobiorca, często traktowane są jak synonimy i używane zamiennie, a to co do zasady nie stanowi problemu. Ustawa o kredycie konsumenckim określa jednak pożyczkobiorcę nieco inaczej, nazywając go po prostu konsumentem.

Sprawdź: Kredyt na dowód bez umowy o pracę

Kredytobiorca - podsumowanie

Niestety, nie wszyscy kredytobiorcy są świadomi swoich praw oraz obowiązków. W razie sytuacji problemowej mogą oni jednak zwrócić się o pomoc do organizacji konsumenckiej lub skorzystać z darmowych porad prawnych, które udzielane są przez rzeczników konsumentów.