Czym jest stagflacja i co oznacza dla gospodarki?

Ostatnie lata stanowią dla polskiej gospodarki olbrzymie wyzwanie – pandemia, kolejne lockdowny, rosnące ceny produktów spożywczych, podwyżki cen paliw, podnoszenie stóp procentowych, rosnące raty kredytów hipotecznych, wojna w Ukrainie, wreszcie – rekordowo wysoka inflacja.

Negatywnych zjawisk, które przyczyniają się do pogłębiania kryzysu gospodarczego, jest wiele, a to nie nastraja Polaków optymistycznie. Czy grozi nam stagflacja? W co inwestować? Jak uchronić swoje oszczędności przed spadkiem wartości?

Co to jest stagflacja? Definicja i znaczenie

Co oznacza słowo stagflacja? Definicja mówi, że jest to zjawisko polegające na współwystępowaniu zastoju gospodarczego oraz wysokiej inflacji. Słowo pochodzi z języka angielskiego i łączy przedrostek stag- (stagnacja) z końcówką wyrazu inflacja. Zwykle zjawiska te nie występują równocześnie – inflacja z reguły działa ożywczo na gospodarkę.

Czy można przesunąć termin spłaty raty kredytu?

Niektóre źródła podają, że stagflacja występuje wówczas, gdy na rynku jednocześnie występuje wysoka inflacja oraz duże bezrobocie. Według analityków do występowania stagflacji może przyczynić się negatywny szok podażowy, czyli zwiększenie się kosztów produkcji, a co za tym idzie – masowe podnoszenie cen produktów. W takiej sytuacji obywatele zaczynają ograniczać wydatki, a krajowy popyt spada.

Stagflacja może przyczynić się do masowych zwolnień pracowników i skoku bezrobocia. Czy tak będzie? Jakie prognozy dla naszego kraju mają eksperci ekonomiczni?

Inflacja, deflacja i stagflacja. Czym się od siebie różnią?

Inflacja, deflacja, stagflacja – to zjawiska makroekonomiczne, które wiążą się z poziomem cen w gospodarce. Wyjaśnijmy, czym się charakteryzują i różnią od siebie.

• inflacja – wzrost cen produktów i usług, a co za tym idzie – spadek wartości pieniądza. Inflacja powoduje, że za tę samą kwotę możemy kupić mniej niż w analogicznym okresie, np. roku poprzedniego.
• deflacja – odwrotność inflacji. Ceny produktów i usług spadają, co teoretycznie może brzmieć pozytywnie, jednak ostatecznie wpływa na zmniejszenie dochodów firm i niższe zyski państwa.
• stagflacja – współwystępowanie zastoju gospodarczego z wysoką inflacją.

Przy okazji warto też wyjaśnić, czym różnią się od siebie negatywne zjawiska gospodarcze, na które jesteśmy obecnie narażeni.

• recesja a stagflacja – recesja to zahamowanie tempa wzrostu gospodarczego i związany z tym spadek PKB. Oficjalna definicja głosi, że żeby była mowa o recesji, spadek PKB musi być odnotowany przez minimum pół roku. Recesja może poprzedzać stagflację.
• stagnacja a stagflacja – stagnacja gospodarcza to stan, w którym wskaźnik PKB rośnie bardzo wolno lub utrzymuje się na tym samym poziomie. Najczęściej stagnacja jest wynikiem recesji. W przypadku stagflacji dochodzi jeszcze wysoka inflacja. 

O ile wzrosły raty kredytów hipotecznych w 2022 roku?

Co powoduje stagflacja i jakie są jej skutki?

Spowolnienie gospodarcze, wzrost bezrobocia i cen produktów oraz usług, spadek wartości pieniądza i produkcji – to negatywne zjawiska, z którymi wiąże się stagflacja. Skutki dla gospodarstw domowych mogą być opłakane – będzie jeszcze trudniej związać koniec z końcem.

Obecnie ceny produktów w sklepach są bardzo wysokie – według komunikatów GUS w pierwszym półroczu 2022 roku ceny towarów i usług konsumpcyjnych w stosunku do analogicznego okresu roku 2021 wzrosły o 11,8%. Na szczęście nie mamy jeszcze stagflacji, chociaż analitycy alarmują, że takie zjawisko może nam grozić.

Poniżej opisujemy najważniejsze skutki stagflacji:

• stagflacja a stopy procentowe – jednym ze sposobów walki z rosnącą inflacją jest podnoszenie stóp procentowych – serię podwyżek obserwowaliśmy od października 2021 r., kiedy główna stopa procentowa wynosiła 0,1%, a obecnie, w sierpniu 2022 – aż 6,5%. Niestety okazuje się, że kolejne decyzje Rady Polityki Pieniężnej mogą nie tylko nie zmniejszyć inflacji, ale nawet spowodować spowolnienie wzrostu gospodarczego. Stąd już blisko do wystąpienia stagflacji.
• stagflacja a giełda – jak wspomnieliśmy wcześniej, stagflacja to współwystępowanie stagnacji gospodarczej z wysoka inflacją. Zahamowanie wzrostu gospodarczego wiąże się ze spadkami spółek giełdowych, a to zła informacja dla inwestorów, którzy wybrali taki sposób lokowania środków. Na giełdzie może pojawić się bessa, czyli długotrwały spadek cen papierów wartościowych, kursów akcji oraz towarów.
• stagflacja a ceny nieruchomości – wysoka inflacja powoduje wzrost cen produktów i usług, w tym również cen mieszkań. Z drugiej strony przy stagnacji gospodarczej obywatele obawiają się inwestowania w nieruchomości i popyt na ich zakup spada. Jak zatem zachowa się rynek nieruchomości, gdy spełni się czarny scenariusz i dotknie nas stagflacja? Nie można tego przewidzieć na 100%, jednak z historii wiemy, że nawet przy stagflacji popyt na mieszkania nie spada – przeciwnie, inwestorzy chcą w ten sposób zabezpieczyć swoje oszczędności. Można zatem liczyć na wzrost cen nieruchomości, co oznacza zyski dla ich właścicieli.

Ile trwa stagflacja i jak z niej wyjść?

Co jest po stagflacji? Jak długo trwa? Trudno przewidzieć, ile może utrzymać się stagflacja – o ile w ogóle takie zjawisko nas dotknie. Jak jednak przekonują ekonomiści, dwucyfrowa inflacja może potrwać w Polsce nawet do połowy przyszłego roku. Jeśli do tego dodamy słaby wzrost gospodarczy, to możemy wywołać stagflację.

W historii Polski taki kryzys ekonomiczny jeszcze nie występował – tak naprawdę po drugiej wojnie miał miejsce na świecie tylko kilka razy. Najbardziej znany jest tzw. kryzys naftowy z lat 70. XX wieku, kiedy państwa zrzeszone w OPEC ograniczyły wydobycie ropy.

Takie działanie miało wywołać presję na Stanach Zjednoczonych, które popierały Izrael w konflikcie z Palestyną. Skutkiem był wzrost cen ropy naftowej oraz stagflacja, która w USA wywołała dwucyfrowe bezrobocie i kryzys ekonomiczny.

Jak wyjść ze stagflacji? Najskuteczniejszym sposobem na walkę z tym negatywnym zjawiskiem jest zapobieganie kryzysowi. Oczywiście nie jest to łatwe – na jego występowanie wpływa wiele czynników, np. wojna. Zbrojna napaść Rosji na Ukrainę może potrwać jeszcze przez jakiś czas, a to z pewnością wpłynie na ryzyko, że wystąpi stagflacja.

Przykłady z historii pokazują, że zduszenie tego negatywnego zjawiska wcale nie jest proste. W obecnych czasach zwalczenie stagflacji może polegać między innymi na wspieraniu wzrostu konsumpcji, np. poprzez obniżkę podatków, co może stymulować gospodarkę.

W co inwestować w czasie stagflacji, by nie stracić oszczędności?

Zastanawiasz się, co zrobić, gdy wystąpi stagflacja? Jak inwestować? Przypomnijmy, że inflacja wiąże się ze spadkiem wartości pieniądza, a to zagrożenie dla naszych oszczędności. Sytuacja może być jeszcze gorsza, gdy dołoży się do tego spowolnienie gospodarcze, a kraj dotknie stagflacja. W co inwestować, żeby nie stracić? Jak ulokować kapitał?

• stagflacja a złoto – w czasach kryzysów ekonomicznych, wojen i innych zawirowań najbardziej sprawdza się inwestycja w kruszce, szczególnie w złoto. Ten metal szlachetny skutecznie opiera się inflacji, a jego cena w długofalowej perspektywie tylko rośnie. Oczywiście zdarzają się spadki, jednak ostatecznie ceny pną się w górę. Złoto inwestycyjne – sztabki oraz monety bulionowe to tzw. bezpieczna przystań, w którą warto lokować kapitał.
• nieruchomości – jak wspomnieliśmy wcześniej, inwestowanie w stagflacji warto oprzeć również na nieruchomościach, na które popyt nawet w czasie spowolnienia gospodarczego może być nadal wysoki. Inwestorzy mogą zatem osiągnąć spore zyski.

Czy warto wziąć kredyt hipoteczny pod inwestycje?

Czy w Polsce jest aktualnie stagflacja?

Kiedy w Polsce była stagflacja? Jak wspomnieliśmy wcześniej, w naszym kraju takie zjawisko do tej pory nie występowało. Gospodarka rynkowa funkcjonuje u nas dopiero od lat 90. XX wieku – wcześniej rynek był centralnie sterowany.

A obecnie? Czy Polsce grozi stagflacja? Bank Światowy w najnowszym raporcie alarmuje – jeśli wojna w Ukrainie, wysokie stopy procentowe i galopująca inflacja utrzymają się przez dłuższy czas, w globalnej gospodarce może wystąpić stagflacja – w Polsce również. Instytucja szacuje, że wzrost gospodarczy w kolejnych latach będzie zdecydowanie niższy niż w ubiegłych.

Prognozy wskazują, że z kryzysem będziemy borykać się nawet przez całą dekadę. Czy grozi nam stagflacja? Eksperci zauważają, że występują już dwa czynniki, które ją wywołują – stagnacja gospodarcza w Polsce oraz dwucyfrowa inflacja. Przez najbliższe miesiące mamy mieć do czynienia z techniczną recesją, czyli stanem, w którym spadek PKB utrzymuje się przez co najmniej dwa kolejne kwartały.

Nie przegap:

Zamiana kredytu gotówkowego na hipoteczny. Kiedy warto ją rozważyć?

Co grozi za opóźnienie w spłacie kredytu? Ile dni można się spóźnić z ratą kredytu bez konsekwencji?

Na czym polega windykacja należności?