Podstawą udzielenia zobowiązań bankowych, czy to kredytu gotówkowego, czy kredytu hipotecznego, jest umowa. Zawierana jest ona na podstawie ustawy Prawo bankowe, a jej integralną część stanowi harmonogram spłaty. Bank powinien w nim wyszczególnić, najczęściej w postaci tabeli, tryb spłaty rat – malejących lub równych w okresie kredytowania – wraz ze wskazaniem wysokości raty, spłacanej części kapitału kredytowego i naliczanych odsetek oraz ewentualnych innych opłat, do których zalicza się na przykład składki ubezpieczeniowe. Dzięki harmonogramom spłaty kredytu można lepiej planować swój budżet domowy jako kredytobiorcy. Sprawdź, co jeszcze warto wiedzieć na ten temat?
Harmonogram spłaty kredytu – co to jest?
Umowa kredytowa jest dokumentem, który pozwala na uregulowanie wszystkich praw i obowiązków podpisujących ją stron. Są nimi kredytobiorca i kredytodawca. Warunki podpisywania takich umów znalazły się w ustawie Prawo bankowe. Najczęściej banki dodają do nich załącznik w postaci harmonogramu spłaty zobowiązania. Niekiedy może on zostać dostarczony kredytobiorcy w osobnym liście lub mailu. Może on również być dostępny w serwisie transakcyjnym banku.
Harmonogram spłaty kredytu pozwala sprawdzić terminy płatności kolejnych rat, ich wysokości oraz części składowych. Jest elementem sprawowania kontroli nad trybem spłaty. Dla kredytobiorcy jest to kalendarz, w którym może zobaczyć terminy graniczne uiszczenia rat kapitałowo-odsetkowych.
Jakie informacje można znaleźć w harmonogramie spłaty kredytu?
W harmonogramie spłaty kredytu znajduje się wiele cennych informacji, takich jak:
- rodzaj spłacanego zobowiązania – np. kredyt hipoteczny czy kredyt samochodowy;
- identyfikacja spłacanego zobowiązania – nazwa oferty, numer umowy kredytowej, bankowy numer umożliwiający identyfikację zobowiązania;
- forma spłaty rat – raty równe, malejące, rosnące lub balonowe;
- okres kredytowania podawany w miesiącach;
- wysokość spłacanego zobowiązania – wysokość kapitału kredytowego;
- data wypłaty środków;
- wysokość oprocentowania;
- proporcje części kapitałowej i odsetkowej w każdej racie;
- wysokość rat kredytowych.
Ponadto harmonogram może też zawierać informacje o RRSO kredytu, czyli rocznej rzeczywistej stopie oprocentowania, pierwotnej kwocie zobowiązania czy też poziomie salda zadłużenia, jaki jest właściwy dla danego terminu, po każdej dokonanej wpłacie raty. Niewykluczone, że harmonogram będzie okresowo zmieniany, dlatego w dokumencie tym powinna znaleźć się informacja, na jakich zasadach takie zmiany mogą zostać wprowadzone.
Harmonogram spłaty kredytu – co ma wpływ na harmonogram spłaty kredytu?
Na ostateczny kształt harmonogramu spłaty kredytu ma wpływ wiele kwestii związanych z zobowiązaniem, w tym jego wysokość, okres spłaty czy wysokość oprocentowania. Prócz tego banki biorą pod uwagę to, czy kredyt spłacany jest w ratach malejących czy równych. Zdarza się, że zobowiązania oddawane są w systemie raty balonowej, co również ma swoje odzwierciedlenie w kształcie harmonogramu.
Harmonogram spłaty kredytu a raty równe i malejące
Rata kapitałowo-odsetkowa nie musi mieć zawsze tej samej wysokości, co wyraźnie widać właśnie w harmonogramie spłaty kredytu. Rata stała ma to do siebie, że powinna mieć tę samą wysokość w kolejnych miesiącach spłaty zobowiązania. Inaczej wygląda jednak harmonogram spłaty kredytu w ratach malejących. Maleją one wraz z upływem okresu kredytowania, przez co pierwsza rata jest zawsze najwyższa, a ostatnia – analogicznie najniższa.
Raty równe, niezmienne w okresie kredytowania, nazywane są jednocześnie ratami annuitetowymi. Pomimo takiej nazwy proporcje pomiędzy częścią odsetkową a kapitałową raty są różne. Najpierw, co wyraźnie widać w harmonogramie spłaty, spłaca się większą część odsetek, a znacznie mniejszą część właściwego kapitału. W miarę oddawania długu proporcje te równoważą się ze sobą, a w drugiej części spłaty odsetki stają się mniejsze.
Inaczej jest przy ratach malejących, które najwyższe są na początku okresu kredytowania, a z czasem maleją. Wnikliwe zapoznanie się z harmonogramem spłaty powoduje, że zauważysz proporcje części kapitałowej i odsetkowej. Ta pierwsza w racie malejącej, co ciekawe, zawsze jest taka sama, a zmienia się część odsetkowa. W ramach rat malejących spłacasz szybciej dług, czyli kwotę pożyczonego kapitału, dlatego Twoje odsetki cały czas są coraz mniejsze. Dzięki temu możesz spłacać coraz niższe raty kapitałowo-odsetkowe.
To może Cię zainteresować: Raty malejące czy równe - co wybrać decydując się na kredyt?
Harmonogram spłaty kredytu a okres kredytowania
Jeśli korzystasz z karencji w spłacie kredytu, masz do czynienia z czasowym zawieszeniem jego spłaty – zawieszeniu ulega przy tym tylko część kapitałowa, a Ty nadal masz obowiązek odprowadzania do banku kwoty odsetek, zgodnie z harmonogramem spłaty kredytu z karencją. Masz więc wyszczególnione raty uwzględniające tylko część odsetkową, bez części kapitałowej. Skorzystanie z karencji jest zależne od oferty bankowej.
Harmonogram spłaty kredytu – wzór
Jak obliczyć harmonogram spłaty kredytu? Właściwie w większości przypadków nie masz potrzeby samodzielnego uzyskiwania informacji o tym, jak to zrobić. To bank wysyła Ci odpowiedni dokument już z umową kredytową. Jeśli jednak tak nie jest albo jeśli jeszcze nie podpisałeś ostatecznie takiej umowy, a chciałbyś jak najszybciej wiedzieć, jakie raty miesięczne będziesz spłacać, skorzystaj z kalkulatora harmonogramu spłaty kredytu.
Nie musisz przygotowywać harmonogramu spłaty kredytu w Excelu. Raty malejące czy równe same zostaną wyliczone przez kalkulator kredytowy . Wymaga on tylko wpisania kwoty zobowiązania w złotówkach, okresu spłaty w latach, wysokości oprocentowania oraz rodzaju rat – malejących lub rosnących.
Harmonogram spłaty kredytu – kiedy otrzymuje go kredytobiorca?
Najczęściej każdy kredytobiorca od razu po zawarciu umowy otrzymuje harmonogram spłaty w formie papierowej lub elektronicznej. Dokument warto jest zapisać na dysku komputera lub po prostu schować wraz z innymi dotyczącymi zobowiązania. Wszystko dlatego, że ułatwia on sprawną i terminową obsługę kredytu, zwłaszcza wtedy, gdy samodzielnie dokonujesz wpłaty rat – co miesiąc, zgodnie z ustalonym terminem płatności.
Harmonogram spłaty kredytu a różne rodzaje kredytów. Różnice w harmonogramie spłaty
Nie każdy harmonogram spłaty zobowiązania kredytowego wygląda dokładnie tak samo. Wpływ na jego ostateczny kształt ma rodzaj zaciąganego kredytu, a więc czy jest to na przykład kredyt gotówkowy, hipoteczny, studencki bądź też inwestycyjny lub walutowy. Sprawdź, jak wyglądają poszczególne harmonogramy spłaty według typu zaciąganego kredytu:
- Harmonogram spłaty kredytu studenckiego – to specyficzny rodzaj zobowiązania, udzielany w niewielu bankach w Polsce, m.in. w Pekao SA i PKO BP. Adresowany jest do studentów oraz doktorantów spełniających kryterium dochodowe. Harmonogram spłaty takiego kredytu zakłada, że zwrot środków następuje w równych ratach miesięcznych, ale spłata zaczyna się dopiero po upływie 2 lat od zakończenia studiów.
- Harmonogram spłaty kredytu hipotecznego – raty malejące lub raty stałe w całym okresie kredytowania powodują, że harmonogramy spłaty kredytów z zabezpieczeniem hipotecznym nawet w tej samej wysokości i udzielonym na ten sam okres mogą wyglądać zupełnie inaczej. Ujmuje on kapitał i odsetki w różnych proporcjach tak, by ostateczna wysokość raty była zawsze taka sama w kolejnych miesiącach założonego okresu kredytowania. Natomiast przy harmonogramie spłaty kredytu hipotecznego w ratach malejących wysokość tych rat sukcesywnie spada.
- Harmonogram spłaty kredytu gotówkowego – jest najprostszym z możliwych, obejmuje zwykle niedługi okres, dlatego jeden harmonogram może obejmować nawet spłatę całkowitego zobowiązania.
- Harmonogram spłaty kredytu inwestycyjnego – to szczególny rodzaj zobowiązania, zaciągany przez klientów biznesowych. Bank udziela go na konkretne przedsięwzięcie inwestycyjne zgłoszone we wniosku kredytowym. Instytucja przyznaje zobowiązanie na około 80 proc. wartości inwestycji, a kredyt wypłaca jednorazowo lub w ustalonych transzach, w miarę postępu w realizacji inwestycji. Harmonogram uwzględnia dosyć długi okres spłaty, z niskimi ratami, a oprocentowanie zależy od stawki WIBOR(R). Aktualizacja odsetek wpływa naturalnie na wysokość rat i powoduje pewne zmiany w harmonogramie spłaty.
- Harmonogram spłaty kredytu walutowego – bank informuje kredytobiorcę w harmonogramie, ile wynosi miesięczna rata, która podawana jest w walucie zobowiązania. Dzięki wprowadzeniu w życie tzw. ustawy antyspreadowej masz dwie możliwości jej uiszczania – poprzez wpłatę do banku złotówek, które bank po swoim kursie sprzedaży przeliczy na odpowiednią ilość waluty, albo poprzez bezpośrednią wpłatę w walucie obcej.
Harmonogram spłaty kredytu – czy da się go zmienić?
Harmonogram spłaty kredytu dostarczany wraz z umową nie jest ostateczny. Mogą w nim zostać wprowadzane zmiany, zwłaszcza w przypadku oprocentowania według zmiennej stopy. W ten sposób oprocentowana jest znaczna część kredytów hipotecznych, długoterminowych. Owe oprocentowanie zależne jest od wysokości aktualnej stawki WIBOR(R). Jeśli się zmienia, automatycznie zmienić się musi wysokość spłacanych rat, dokonywana jest więc także zmiana harmonogramu spłaty. Wady i zalety oprocentowania zmiennego zobowiązań kredytowych wskazaliśmy w innym artykule, ale zwróćmy uwagę na to, że zmiana stopy oprocentowania nie jest jedynym momentem, kiedy dochodzi do modyfikacji harmonogramu spłaty kredytu.
Stopa procentowa WIBOR(R) jest aktualizowana z dużą częstotliwością, ale nie ma bezpośredniego przełożenia na zmianę oprocentowania kredytu. Do wyznaczania wysokości aktualnego oprocentowania zobowiązania banki najczęściej stosują bowiem wskaźnik WIBOR(R) 3M lub 6M – oba aktualizowane odpowiednio co kwartał czy co pół roku. Dzięki temu w harmonogramie spłaty kredytu bank może przewidzieć wysokość trzech lub sześciu kolejnych rat, a następnie harmonogram będzie kalkulowany na nowo, zgodnie z odpowiednim wskaźnikiem WIBOR(R).
Harmonogram może się zdezaktualizować albo być nie do utrzymania z innych powodów. Najczęściej zmiany w nim wynikają z:
- wcześniejszej spłaty kredytu – całkowitej lub częściowej,
- skorzystania przez klienta z wakacji kredytowych,
- renegocjowania warunków umowy kredytowej.
- dokonania konsolidacji kilku kredytów (połączenia ich ze sobą).
Bez względu na przyczynę zmiany harmonogramu spłaty kredytu nowy, zaktualizowany, zawsze sporządzany jest przez bank lub inną instytucję finansową, która udzieliła takiego zobowiązania.
Harmonogram spłaty kredytu a wcześniejsza spłata kredytu
Wcześniejsza spłata kredytu możliwa jest zarówno w przypadku kredytu gotówkowego, jak i długoterminowego kredytu hipotecznego oraz innych zobowiązań. Klienci mają to zagwarantowane dzięki odpowiednim przepisom, tj.:
- Ustawie z dnia 12 maja 2011 roku o kredycie konsumenckim – dotyczy kredytów w wysokości nie większej niż 255 550 zł lub równowartości tej kwoty w walucie innej niż waluta polska, udzielanych przez bank w zakresie swojej działalności.
- Ustawie z dnia 23 marca 2017 roku o kredycie hipotecznym oraz o nadzorze nad pośrednikami kredytu hipotecznego i agentami.
W każdym czasie można dokonać nadpłaty kredytu lub jego całkowitej spłaty przed terminem wskazanym w harmonogramie. Kredytodawcy nie mogą uzależniać tego od tego, czy zostaną poinformowani o zamiarze spłaty całkowitej lub częściowej. W wielu przypadkach klient nie ponosi już żadnych kosztów związanych z nadpłacaniem zobowiązania.
Nadpłata kredytu może przyspieszyć zakończenie spłaty zobowiązania finansowego lub też wymusić zmianę wysokości spłacanych w dalszym ciągu rat kapitałowo-odsetkowych. W efekcie modyfikacja harmonogramu spłaty jest konieczna.
Sprawdź także: Nadpłata kredytu hipotecznego - czy się opłaca?
Harmonogram spłaty kredytu a wakacje kredytowe
Wakacje kredytowe to inaczej przerwa w spłacie kredytu, którą można uzyskać na zasadach określonych przez bank (bankowe wakacje kredytowe). W okresie pandemii koronawirusa obowiązywały ustawowe wakacje kredytowe, których warunki ustalono w Tarczy Antykryzysowej. Wzięcie kilkumiesięcznej przerwy od spłaty całych rat kapitałowo-odsetkowych lub części kapitałowej czy odsetkowej powodować może wydłużenie okresu spłaty lub też zwiększenie wysokości spłacanych rat w harmonogramie obowiązującym przez ten sam okres spłaty.
Harmonogram spłaty kredytu a renegocjowanie umowy
Czasami klient znajduje się w trudnej sytuacji finansowej lub diametralnej zmianie ulega oferta kredytowa na rynku bankowym. To powody, które uzasadniać mogą renegocjowanie warunków umowy. Klient może wynegocjować restrukturyzację kredytu z wydłużeniem okresu spłaty lub wywalczyć sobie niższą marżę bankową. W obu przypadkach konieczne będzie wprowadzenie odpowiednich zmian w nowym harmonogramie spłaty zobowiązania.
Harmonogram spłaty kredytu a konsolidacja kredytów
Konsolidacji kredytów, czyli ich połączeniu w jeden, większy, na ogół towarzyszy wydłużenie okresu spłaty zobowiązania. Tak naprawdę zmienia się tutaj wszystko, nie tylko harmonogram, ale często nawet bank, któremu będziesz winny pieniądze od chwili podpisania umowy kredytu konsolidacyjnego.
Harmonogram spłaty kredytu a oferta banków
W każdym banku, w którym zaciągasz kredyt, czy to gotówkowy, czy to hipoteczny lub inny, harmonogram spłaty może wyglądać zupełnie inaczej. Szata graficzna, sposób przedstawienia terminów płatności rat czy też ich uszeregowanie w tabeli czy poza nią to cechy odróżniające od siebie te dokumenty. Pekao SA na przykład ma harmonogram ze szczególną szatą graficzną. Inaczej też są tu przedstawiane informacje niż w Credit Agricole czy Getin Banku.
Harmonogram spłaty kredytu mBanku ma najczęściej formę elektroniczną. Można go więc znaleźć w serwisie transakcyjnym online, w zakładce „Moje finanse – Kredyty”. Bank wskazuje w nim oprócz terminów i kwot pozostałych do spłaty również postęp spłaty zobowiązania.
W iPKO harmonogram spłaty kredytu jest na bieżąco aktualizowany i podobnie jak w mBanku ma formę elektroniczną, choć jako klient spłacający w PKO BP swoje zobowiązanie możesz bez problemu pobrać sobie ten dokument, a następnie go wydrukować.
Harmonogram spłaty kredytu w Alior Banku wysyłany jest wraz z umową – w formie papierowej – na adres korespondencyjny albo w formie elektronicznej na podany adres e-mail. W elektronicznej wersji ma pasek postępu – widzisz od razu, ile rat spłaciłeś, a ile jeszcze pozostało do zwrotu. Możesz podejrzeć harmonogram spłaty kredytu w Alior Banku w bankowości internetowej czy w aplikacji mobilnej.
